Tại sao ngày đáo hạn phái sinh lại là thời điểm quan trọng?

Thị trường chứng khoán những năm gần đây đang trở nên sôi động hơn bao giờ hết, với sự gia tăng đáng kể của các nhà đầu tư. Trong cuộc chơi này, phái sinh là một sản phẩm đặc biệt đem lại lợi nhuận hấp dẫn và nhanh chóng. Bài viết dưới đây của DNSE sẽ cung cấp cho bạn đọc thông tin chi tiết về ngày đáo hạn phái sinh. 

Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng mà trong đó giá trị phụ thuộc vào chứng khoán cơ sở. Để hiểu rõ hơn về định nghĩa này, chứng khoán phái sinh được chia thành “chứng khoán” và “phái sinh”:

• Chứng khoán: là một công cụ xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần tài sản hoặc vốn của doanh nghiệp.
• Phái sinh: là một loại hợp đồng tài chính mà giá trị của nó phụ thuộc vào một loại tài sản cơ sở nhất định. Tài sản cơ sở này ở thị trường trong nước là chỉ số VN30 tương lai.

Như vậy, có thể hiểu rằng chứng khoán phái sinh là hợp đồng tài chính được xây dựng dựa trên tài sản cơ sở là chỉ số chứng khoán. Chứng khoán phái sinh có quy định cụ thể tại ngày đáo hạn, nhà đầu tư cần thực hiện các nghĩa vụ đã được quy định trong hợp đồng.

Ngày đáo hạn phái sinh là gì?

Ngày đáo hạn chứng khoán phái sinh trong tiếng Anh còn được gọi là Expiration date.

Nó đại diện cho ngày cuối cùng mà các hợp đồng phái sinh có hiệu lực. 

Trước hoặc trong ngày này, các nhà đầu tư phải đưa ra quyết định về vị thế của mình. Đó có thể là quyết định cắt lỗ hoặc chốt lời để chuyển sang hợp đồng phái sinh mới.

Thời gian đáo hạn phái sinh

Để tận dụng hiệu quả các cơ hội giao dịch phái sinh và quản lý rủi ro, nhà đầu tư cần nắm vững ngày đáo hạn để thực hiện các hành động cần thiết. 

Vào ngày này, hợp đồng phái sinh của tháng hiện tại sẽ được tất toán thành tiền mặt và chuyển sang các tháng tiếp theo để tiếp tục giao dịch.

Việc nắm rõ ngày đáo hạn phái sinh cho phép nhà đầu tư thực hiện các hoạt động quan trọng như đóng vị thế và rút lời/cắt lỗ một cách hiệu quả. 

Ở thị trường Việt Nam, ngày đáo hạn phái sinh được xác định định kỳ là vào ngày Thứ Năm thứ ba trong tháng đáo hạn.  Tuy nhiên, nếu trùng với ngày nghỉ lễ, thì ngày giao dịch trước đó sẽ được coi là ngày đáo hạn. Sau đó, thanh toán sẽ diễn ra vào ngày làm việc tiếp theo.

Khi đáo hạn, số tiền tăng/giảm sẽ được ghi nhận trên tài khoản khách hàng, phản ánh giá trị lãi/lỗ khi thực hiện tất toán hợp đồng. 

Tháng đáo hạn được hiểu theo thứ tự là tháng hiện tại, tháng kế tiếp và tháng cuối cùng của hai quý gần nhất.

Đáo hạn phái sinh có ảnh hưởng thị trường không?

Khi đến gần ngày hết hạn của hợp đồng tương lai trong chứng khoán phái sinh, thị trường thường trở nên khá sôi động và biến động mạnh. Đây là thời điểm quan trọng mà nhà đầu tư cần quyết định vị thế giao dịch của mình (mua hoặc bán) đối với chỉ số thị trường chứng khoán, với hy vọng kiếm được lợi nhuận hoặc chấp nhận lỗ.

Nếu thị trường tăng, lệnh long trước đó của nhà đầu tư sẽ có lãi, còn nếu thị trường giảm, lệnh bán khống (short) sẽ giúp nhà đầu tư có lời.

Tại thị trường chứng khoán Việt Nam, đáo hạn chứng khoán phái sinh thường đem lại sự chú ý với những biến động đáng kể của chỉ số VN30. 

Thống kê cho thấy từ năm 2017 đến nay, thường có sự biến động đột ngột trước phiên giao dịch cuối ngày (ATC), với xu hướng giảm chiếm ưu thế so với tăng, và giá cổ phiếu thường có chênh lệch trước phiên ATC. 

Trong giai đoạn đáo hạn, thị trường thường chứng kiến mức bán mạnh, nhằm tận dụng chênh lệch giữa chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai VN30 để kiếm lợi. 

Những lưu ý khi giao dịch ngày đáo hạn phái sinh

Ngày đáo hạn trong hợp đồng chứng khoán phái sinh là một thời điểm quan trọng đối với các nhà đầu tư. Khi phiên giao dịch kết thúc vào ngày đáo hạn, chỉ số của hợp đồng tương lai sẽ được so sánh với chỉ số VN30. Chênh lệch giữa hợp đồng tương lai và VN30 chính là khoản lãi hoặc lỗ mà nhà đầu tư ghi nhận.

Các vị thế giao dịch hiện tại sẽ được tự động đóng khi giao dịch kết thúc và chênh lệch điểm giữa hợp đồng tương lai và VN30 sẽ xác định lợi nhuận hoặc thua lỗ của nhà đầu tư. Quá trình thanh toán sẽ diễn ra trong cùng ngày, và nhà đầu tư sẽ nhận được tiền lời hoặc phải trả số tiền lỗ tương ứng.

Đối với nhà đầu tư muốn tìm kiếm lợi nhuận nhanh trong khoảng thời gian ngắn, trước phiên giao dịch cuối ngày đáo hạn, việc xác định chênh lệch điểm giữa chỉ số hợp đồng tương lai và chỉ số VN30 là rất quan trọng để đưa ra quyết định đặt lệnh ATC long (mua) hoặc ATC short (bán).

Còn đối với những nhà đầu tư đã mở vị thế, nếu vị thế hiện tại đang có lợi và chênh lệch điểm giữa hợp đồng tương lai và VN30 thuận lợi, có thể giữ vị thế và duy trì cho đến khi phiên ATC kết thúc. 

Ngược lại, nếu vị thế hiện tại không thuận lợi, có thể đặt lệnh ATC với số lượng hợp đồng gấp đôi vị thế hiện tại để có cơ hội đảo ngược vị thế.

Thị trường chứng khoán luôn có những biến động đáng ngạc nhiên, đặc biệt là trong những phút cuối phiên ATC của ngày đáo hạn. Sự can thiệp của các nhà đầu tư lớn có thể xảy ra, do đó việc đưa ra quyết định giao dịch cần được thận trọng. Đừng quên theo dõi DNSE để có thêm kiến thức đầu tư từ các chuyên gia chứng khoán.