Đầu tư phái sinh cần bao nhiêu tiền? Ít tiền liệu có “chơi” được?

Đầu tư phái sinh cần bao nhiêu tiền? Có lẽ, đây là một câu hỏi được không ít nhà đầu tư mới quan tâm khi lần đầu tham gia vào thị trường.

Đầu tư phái sinh cần bao nhiêu tiền?

Theo VSD, tỷ lệ ký quỹ ban đầu đối với hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30 là 17%. Tại các công ty chứng khoán, tuỳ theo chính sách quản trị rủi ro của từng công ty, tỷ lệ an toàn của tài khoản có thể dao động từ 80-92%.
Như vậy, để tham gia giao dịch, nhà đầu tư sẽ cần ký quỹ tổng cộng 18,48% – 22% tương ứng với tỷ lệ an toàn của công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư mở tài khoản.
Ví dụ: Nhà đầu tư tham gia hợp đồng tương lai với quy mô hợp đồng (1.200 điểm x 100.000đ = 120.000.000đ). Với mức ký quỹ ban đầu theo quy định của VSD – Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam là 17% giá trị hợp đồng, nhà đầu tư chỉ phải bỏ ra mức ký quỹ ban đầu là 20,4 triệu đồng để mua được một hợp đồng.
Tuy nhiên, đây chỉ là giá trị tối thiểu mà nhà đầu tư có thể tham gia giao dịch. Để tránh gặp phải những rắc rối trong trường hợp cuối ngày hợp đồng tương lai giảm giá và phải bổ sung ký quỹ. Thông thường các công ty chứng khoán sẽ yêu cầu nhà đầu tư đặt cọc nhiều hơn so với mức tối thiểu trên.
Điều này có thể hiểu rằng, nếu tài khoản của nhà đầu tư vượt ngưỡng cảnh báo thì giao dịch sẽ bị ngừng. Khi đó việc liên hệ giữa khách hàng, công ty chứng khoán và Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) để xử lý các vấn đề tiếp theo, cũng như mở trạng thái cho tài khoản sẽ mất rất nhiều thời gian.
Do đó, các công ty chứng khoán thường nâng tỷ lệ ký quỹ lên trên mức 17% theo quy định của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam.

Cách tính lãi lỗ trong phái sinh

Về cơ bản, quy tắc tính giá trị hợp đồng phái sinh tương lai sẽ dựa trên mức chênh lệch giữa giá thanh toán vào thời điểm cuối ngày và giá bình quân gia quyền theo số lượng của mỗi vị thế (tính riêng theo từng mã hợp đồng). Sau khi mức chênh lệch này được xác định, chúng ta sẽ bù trừ ròng để có thể xác định chính xác nghĩa vụ thanh toán của nhà đầu tư.

Cụ thể, công thức tính chênh lệch (lãi/lỗ) vị thể cuối ngày:

VM cuối ngày = (DSPt – VWAP) x số HĐ x Hệ số

Trong đó:

• VWAP: Giá bình quân gia quyền theo số lượng.
• DSP: Đây là mức chênh lệch thanh toán cuối ngày.

Thức tế, VWAP có thể xảy ra 4 trường hợp như sau:

• Nhà đầu tư ở vị thế mua: Giá bình quân gia quyền mua = VWAP.
• Nhà đầu tư ở vị thế bán: Giá bình quân gia quyền bán = VWAP.
• Số hợp đồng: Nếu ở vị thế mua sẽ là dấu “+”, còn ở vị thế bán sẽ là dấu “-”.
• Trường hợp không phát sinh giao dịch trong ngày: VWAP = DSPt – 1.

Ví dụ trường hợp ở vị thế mua:

Tại phiên giao dịch phái sinh, nhà đầu tư mở 5 vị thế mua loại Hợp đồng tương lai VN30F2305 với giá 1020. Sau đó, nhà đầu tư này tiếp tục mở thêm 2 vị thế mua với giá 1040.

-> Giá bình quân gia quyền mua = (5 x 1020 + 2 x 1040) / 7 = 1025.7

Giả sử vào cuối phiên, nhà đầu tư A vẫn tiếp tục giữ nguyên vị thế mua và giá DSP = 1040. 

-> VM = (1040 – 1025.7) x 7 x 100.000 = 10.010.000

Ví dụ trường hợp ở vị thế bán:

Cũng trong phiên giao dịch phái sinh, nhà đầu tư B mở 2 vị thế mua loại Hợp đồng tương lai VN30F2305 giá 1020. Sau đó, nhà đầu tư này tiếp tục mở thêm 3 vị thế mua giá 1040.

-> Giá bình quân gia quyền mua = (2 x 1020 + 3 x 1040) / 5 = 1032

Tiếp theo đó, nhà đầu tư B mở 2 vị thế bán với giá 1020. Giả sử vào cuối phiên, nhà đầu tư này vẫn giữ nguyên trạng thái tài khoản và giá DPS = 1040. 

-> VM = (1040 – 1020) x 5 x 100.000 + (1040 – 1020) x (-2) x 100.000 = 6.000.000

Vậy là tài khoản của nhà đầu tư B sẽ lãi 6.000.000.

Một hợp đồng phái sinh giá bao nhiêu?

Trên thực tế tùy theo từng quy định mà nhà đầu tư sẽ cần một số tiền nhất định để ký quỹ hợp đồng đầu tư phái sinh. Cụ thể ở ví dụ sau:

Theo quy định ký quỹ hợp đồng phái sinh ở một công ty chứng khoán phái sinh khác, mỗi phiên giao dịch phái sinh sẽ tùy thuộc vào điểm số hợp đồng trên sàn tại thời điểm mua vào, cùng với đó là tỷ lệ ký quỹ và phí dịch vụ tham gia đầu tư chứng khoán phái sinh của từng loại tài khoản mà bạn có thể biết được hợp đồng phái sinh giá bao nhiêu.

Ví dụ: 18/03/2024 là ngày đáo hạn hợp đồng VN30F2403. Tuy nhiên thời gian phái sinh diễn ra sớm hơn giao dịch cơ sở, cùng thời gian các phiên khớp lệnh và phiên ATC diễn ra. Lúc này để tính giá tiền hợp đồng sẽ cần căn cứ vào các yếu sau:

• Mức ký quỹ là 18.48%.
• Chỉ số VN30 tại thời điểm hiện tại là 1230.92.

-> Số tiền cần có: 1230.92 x 100.000 x 18.48% = 22.747.401đ

Thực tế, các nhà đầu tư phải ký quỹ bổ sung ngay khi số tiền trên tài khoản bằng hoặc thấp hơn so với mức duy trì.

Do đó, để tham gia đầu tư chứng khoán phái sinh thì các nhà đầu tư phải có tiềm lực tài chính ổn định. Đối với chi phí mở hợp đồng phái sinh, hiện nay sản phẩm chứng khoán phái sinh Future X của DNSE đang có hấp dẫn nhất thị trường, chỉ 22 triệu đồng. Không những thế, nhà đầu tư còn được miễn phí giao dịch và có hàng loạt hỗ trợ khác để việc ra quyết định chính xác và đạt hiệu quả cao nhất.