Lãi suy giảm trên cổ phiếu – Đánh giá EPS của doanh nghiệp

Lãi suy giảm trên cổ phiếu xem xét những chứng khoán chuyển đổi như quyền chọn mua, trái phiếu chuyển đổi, cổ phiếu ưu đãi khi trở thành cổ phiếu phổ thông. Bạn có biết khái niệm về công cụ này chưa? Công cụ này có hiệu quả để đánh giá doanh nghiệp hay không? Hãy cùng tìm hiểu khái niệm, cách tính và những ảnh hưởng của chỉ số này dưới bài viết nhé!

Lãi suy giảm trên cổ phiếu là gì?

Lãi suy giảm trên cổ phiếu (Diluted EPS) hay còn gọi là EPS pha loãng, là công cụ đánh giá chất lượng EPS (lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu) của doanh nghiệp khi tất cả chứng khoán chuyển đổi được chuyển thành cổ phiếu phổ thông. Chứng khoán chuyển đổi như trái phiếu chuyển đổi và trái khoán (trái phiếu có lãi suất cố định). Khi tất cả chứng khoán chuyển đổi được chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông, lượng cổ phiếu sẽ tăng lên và lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) giảm.

Cách tính lãi suy giảm trên cổ phiếu

Công thức tính:

Lãi suy giảm trên cổ phiếu = (Lợi nhuận ròng – Cổ tức ưu tiên) / Số lượng cổ phiếu lưu hành + Số chứng khoán chuyển đổi thành cổ phiếu phổ thông

Trong đó:

• Lợi nhuận ròng: là lợi nhuận sau thuế được ghi nhận trên BCTC của doanh nghiệp
• Cổ tức ưu tiên: là khoản lợi nhuận ưu tiên chi trả cho cổ đông nắm cổ phiếu ưu đãi
• Số cổ phiếu lưu hành: là lượng cổ phiếu lưu hành trong kỳ của doanh nghiệp 

EPS pha loãng sẽ thấp hơn EPS cơ bản vì khi số lượng cổ phiếu phổ thông tăng lên. EPS cơ bản là lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu khi chưa tính đến chứng khoán chuyển đổi.

Ví dụ thực tế: Công ty A có 100 triệu cổ phiếu phổ thông và có 20 triệu chứng khoán chuyển đổi nếu thành cổ phiếu phổ thông. Lợi nhuận năm 2022 là 1000 tỷ và EPS khi chưa chuyển đổi là 10.000đ/cp. 

Khi đã chuyển đổi 5 triệu chứng khoán chuyển đổi kia, số cổ phiếu lưu hành là 105 triệu. Khi đó EPS chỉ còn 9.524đ/cp.

EPS cơ bản = 1000 tỷ / 100 triệu = 10.000đ/cp

EPS pha loãng = 1000 tỷ / 105 triệu = 9.524đ/cp

Những ảnh hưởng của lãi suy giảm trên cổ phiếu đến thị trường

EPS là chỉ số được nhà đầu tư quan tâm nhiều nhất khi mua cổ phiếu. EPS đại diện lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu mà họ nắm giữ. Vì vậy, trước khi mua cổ phiếu việc phân tích kỹ càng EPS được nhà đầu tư ưu tiên. 

Một công ty có số lượng chứng khoán chuyển đổi nhiều thì nhà đầu tư càng phải phân tích rõ. Chứng khoán chuyển đổi có thể là quyền chọn mua cổ phiếu, trái phiếu chuyển đổi, cổ phiếu ưu đãi. Những loại chứng khoán trên được gọi là chứng khoán chuyển đổi. 

Khi tất cả chứng khoán chuyển đổi được chuyển thành cổ phiếu phổ thông, EPS sẽ giảm vì số lượng cổ phiếu lưu hành tăng. 

Khi trường hợp này xảy ra, nhà đầu tư sẽ trở nên “e dè” với cổ phiếu của doanh nghiệp. Bởi vì lợi nhuận mà họ nhận được thấp hơn khi trước. Khi có nhiều doanh nghiệp xuất hiện trường hợp như trên, thị trường sẽ gặp rủi ro bán tháo.

Tuy nhiên, đây là trường hợp rất khó xảy ra. Lãnh đạo doanh nghiệp sẽ lường trước được hậu quả và sẽ tìm mọi cách hạn chế việc chuyển đổi này. Trường hợp xảy ra ở một doanh nghiệp đã rất khó, vậy nên nhiều doanh nghiệp cùng lúc xảy ra dẫn đến nguy hiểm cho thị trường là xác suất rất thấp.

Tóm lại những ảnh hưởng nếu EPS pha loãng quá thấp đến thị trường là:

• Cổ phiếu có thanh khoản thấp do EPS pha loãng thấp. Kỳ vọng giá cổ phiếu không cao từ nhà đầu tư dẫn đến ít giao dịch cổ phiếu đó.
• Thị trường rủi ro khi chứng khoán chuyển đổi nhiều doanh nghiệp tăng trong kỳ.

Kết luận

Bài viết hy vọng đã cung cấp kiến thức cho bạn đọc về cách đánh giá EPS pha loãng. Việc phân tích EPS cơ bản và pha loãng trước khi đầu tư là vô cùng quan trọng. Hãy thường xuyên cập nhật kiến thức tài chính trên DNSE nhé!