Lạm phát là gì? Làm thế nào để tránh ảnh hưởng của lạm phát

Lạm phát là cụm từ được nhắc đến trong những năm gần đây. Khi lạm phát xảy ra có ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế, làm nhiều chủ đầu tư lao đao và khó khăn. Vậy lạm phát là gì? Có ảnh hưởng ra sao? Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ các thông tin liên quan đến về vấn đề này. Nếu bạn là một nhà đầu tư mới, bạn không nên bỏ lỡ nội dung quan trọng dưới đây.

Lạm phát là gì?

Lạm phát được hiểu là mức giá chung của dịch vụ và hàng hóa bị tăng giá liên tục theo thời gian. Điều đó dẫn đến sự mất giá của một loại tiền tệ nào đó (vì mức giá chung tăng cao, một đơn vị tiền tệ sẽ mua được số lượng ít dịch vụ và hàng hóa hơn so với lúc trước). 

Nguyên nhân gây ra lạm phát là gì?

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạm phát là gì? Dưới đây là những nguyên nhân cụ thể dẫn đến tình trạng này:

Lạm phát do cầu kéo

Lạm phát do cầu kéo là việc nhu cầu tiêu dùng của thị trường tăng lên. Khi nhu cầu của thị trường về một mặt hàng nào đó tăng sẽ làm giá của loại mặt giá đó cũng tăng lên, kéo theo đó là rất nhiều các mặt hàng dịch vụ cũng tăng giá.

Ví dụ như đồ ăn: Nhu cầu sử dụng thịt lợn tăng. Từ đó nguồn hàng khan hiếm hơn, giá thịt tăng lên. Từ đó kéo theo giá các món làm từ thịt tăng và các loại nông thực phẩm khác cũng tăng…

Lạm phát do chi phí đẩy

Các yếu tố đầu vào của doanh nghiệp bao gồm: tiền nguyên vật liệu, máy móc, lương, thuế,… Nếu các yếu tố trên tăng thì bắt buộc các doanh nghiệp cũng cần tăng giá sản phẩm của mình. Đó gọi là lạm phát do chi phí đẩy.

Lạm phát do cơ cấu

Xuất phát từ việc tăng tiền công “danh nghĩa” cho người lao động. Trên thị trường có nhiều doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả, thu nhập tốt vì vậy họ sẽ tăng tiền công cho người lao động. Tuy nhiên bên cạnh đó cũng có nhiều doanh nghiệp kinh doanh không tốt, nhưng theo xu hướng của thị trường doanh nghiệp phải tăng lương cho người lao động. Vì không có doanh thu tốt, để tăng lương được cho người lao động doanh nghiệp đó bắt buộc phải tăng giá sản phẩm. Từ đó sinh ra tình trạng lạm phát.

Lạm phát do xuất khẩu

Số lượng hàng hóa xuất khẩu tăng vọt dẫn đến tổng cầu tăng, tuy nhiên tổng cung lại không đáp ứng được, cần gom hàng hóa trong nước để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu. Dẫn đến tình trạng cầu trong nước không được đáp ứng. Sự mất cân bằng giữa tổng cung và cầu chính là nguyên nhân dẫn đến lạm phát. 

Lạm phát do nhập khẩu

Giá cả hàng hóa nhập khẩu tăng (do thuế phí tăng hoặc do giá cả thị trường thế giới tăng). Giá bán hàng hóa đó sẽ có mức tăng cao, đến một thời điểm nhất định khi mức giá chung bị hàng hóa nhập khẩu tăng mạnh sẽ gây lên tính trạng lạm phát.

Lạm phát do cầu thay đổi

Là sự thay đổi do nguồn cầu và cung, dẫn đến tình trạng độc quyền cung cấp một loại mặt hàng nào đó, và chính sách giá không tốt, liên tục tăng. Kể cả khi nguồn cầu đã giảm giá của mặt hàng đó cũng không giảm.

Lạm phát tiền tệ

Trường hợp này sẽ xảy ra khi lượng tiền trong nước lưu thông tăng. Có thể do ngân hàng trung ương mua công trái phiếu theo yêu cầu của nhà nước, điều đó làm cho lượng tiền lưu thông tăng lên hoặc do ngân hàng mua ngoại tệ để giữ đồng tiền trong nước không bị mất giá với tiền ngoại tệ. 

Phân loại lạm phát

Phân loại lạm phát thường được căn cứ theo mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Như vậy mức độ lạm phát có thể chia thành 3 mức: Vừa phải, phi mã và siêu lạm phát.

Lạm phát vừa phải

Ở mức độ này người dân và chính phủ có thể quan sát được giá cả đang tăng chậm và có thể dự đoán. Khi tính toán, mức độ lạm phát vừa phải thường ở mức dưới 10%/năm. Với người dân, mức độ lạm phát này chứng tỏ người dân đang tin tưởng vào đồng tiền và mọi thứ đang khá ổn định, họ sẵn sàng giữ tiền và đầu tư vào các hợp đồng dài hạn vì giá trị và chi phí của họ sẽ không thay đổi quá nhiều.

Lạm phát phi mã

Là mức độ lạm phát tính toán ở mức từ 10% đến 100%/năm. Như vậy giá trị đồng tiền đang mất khá nhiều, lãi suất thực tế đang âm và mọi người có xu hướng không tích trữ tiền mặt, thay vào đó họ tìm đến ngoại tệ hoặc vàng, có mức độ ổn định cao hơn.

Siêu lạm phát

Khi mức độ tăng giá các sản phẩm, dịch vụ trong nước ở mức trên 1000%/năm. Đây cũng là khi khủng hoảng diễn ra, hàng hoá sẽ khó được giao dịch bằng tiền mà sẽ theo hình thức hàng đổi hàng.

Lạm phát gây ảnh hưởng gì tới nền kinh tế?

Lạm phát có đáng sợ?

Lạm phát cao để lại những hậu quả vô cùng lớn với nền kinh tế, xã hội của một quốc gia. Những hậu quả thực tế: 

• Ảnh hưởng đến thu nhập thực tế của người lao động: Thu nhập cao, tuy nhiên việc quy đổi số tiền đó ra những vật giá trị là rất thấp
• Tác động trực tiếp lên lãi suất của ngân hàng. Lãi suất tăng dẫn đến suy thoái nền kinh tế, tình trạng thất nghiệp xảy ra
• Phân chia thu nhập không bình đẳng, phân hóa giữa người giàu và nghèo ngày một lớn     
• Ảnh hưởng trực tiếp đến khoản nợ quốc gia. Khi đồng tiền mất giá, số tiền được quy đổi ra đồng tiền nước ngoài sẽ tăng mạnh. Các khoản nợ sẽ trở nên trầm trọng hơn.
• Lợi nhuận của nhà đầu tư cũng vì thế mà giảm đi. Số tiền lãi nhận về sẽ không còn đúng giá trị vốn có.

Tuy nhiên không phải lúc nào lạm phát cũng là xấu:

Lạm phát sẽ có tác động sớm đến những người tích trữ nhiều tiền mặt vì dần dần theo thời gian, giá trị của khoản tiền tích trữ này sẽ giảm dần.

Tuy nhiên nếu sử dụng số tiền này để đầu tư vào các kênh như chứng khoán, bất động sản, trái phiếu, nhà đầu tư sẽ an toàn hơn vì thường giá trị các loại tài sản này sẽ tăng theo thời gian.

Ví dụ thực tế về siêu lạm phát tại Venezuela:

Vào đầu thế kỷ 21, do tham nhũng và quản lý yếu kém đã tạo nên khủng hoảng lớn về kinh tế và chính trị của nước này. Tỷ lệ lạm phát tại đây tăng chóng mặt theo từng năm, từ 69% năm 2014 đến năm 2015 tăng 181%. Đỉnh điểm cho thời kỳ siêu lạm phát tại Venezuela vào năm 2019. Tỷ lệ lạm phát đạt mức 2,600,000%. 

Để giải quyết vấn đề này, tổng thống Nicolas Maduro đã tuyên bố phát hành đồng tiền mới là đồng Bolivar Chủ Quyền thay cho đồng bolivar. Quy đổi tỷ giá là 1/100,000 tức là 100,000 bolivar sẽ đổi được 1 đồng tiền mới Bolivar chủ quyền. Theo ước tính 1 gia đình 4 người tại Venezuela phải có thu nhập hơn 200 USD mới có thể chi trả các dịch vụ cơ bản.

Trong thực tế, việc lạm phát là điều không tránh khỏi trong mỗi quốc gia. Tuy nhiên, chúng ta sẽ có mức kỳ vọng khoảng 5% trở xuống. Đây là mức đủ đẹp cho sự tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế tốt. 

Những thông tin trên hy vọng đã giải đáp cho các bạn về câu hỏi lạm phát là gì. Đặc biệt với các nhà đầu tư, chúng ta cần đi trước và đo lường được tình trạng lạm phát để đưa ra những quyết định sáng suốt, tránh rủi ro.