Lịch sử Coca Cola – Thương binh tạo ra thức uống số 1 thế giới?

Với hơn 130 năm lịch sử, Coca Cola  đã xây dựng được giá trị thương hiệu hàng đầu và duy trì cho đến ngày hôm nay.

Nguồn gốc của thức uống Coca-Cola

Coca-Cola được phát minh bởi John Pemberton, một dược sĩ ở Georgia, Mỹ. Khi ông tham gia vào cuộc nội chiến ở Mỹ, ông đã bị thương nặng, lúc cái chết đang cận kề, bác sĩ đã cho John dùng morphin giảm đau để ra đi được thoải mái hơn, nhưng may mắn là ông vẫn sống.

John xuất viện và chuyển đến Atlanta, làm việc cho một phòng thí nghiệm dược phẩm. Nhưng tác động của lần tiêm morphin trước đó đã khiến ông bị nghiện.

Biết được căn bệnh của mình, John cố gắng tìm cách cai nghiện. Tình cờ, ông biết được một loại rượu có tên là Vin Mariani, một loại rượu vang trộn với lá coca (tức cocain), được đồn thổi là thần dược giúp giảm mọi cơn đau. Khi đó, chất cocain vẫn chưa bị cấm nên việc sử dụng loại rượu này là hoàn toàn bình thường.

Có được ý tưởng từ loại rượu Vin Mariani kia, John đã nảy ra sáng kiến là chế ra một loại nước thuốc bình dân chống đau đầu, mệt mỏi, đặc biệt tăng tỉnh táo cho những người mắc phải căn bệnh như ông. Từ đây, ông đã mày mò thử nghiệm rồi pha chế được một loại siro có màu đen như cà phê. 

John giữ bí mật công thức sáng chế và chỉ biết rằng, thành phần quan trọng nhất của thứ nước uống này có chứa một tỉ lệ tinh dầu nhất định được chiết suất từ lá và quả của cây Cola. Đây là loài cây chỉ có ở vùng rừng nhiệt đới Nam Mỹ, nó chưa một lượng thành phần đáng kể là cafein và cocain giúp sảng khoái, hứng phấn và tỉnh táo.

Khi sáng chế ra nước uống Coca-Cola, dược sĩ John rất tâm đắc và ông đi tiếp thị ở khắp nơi, đặc biệt trong các quán “Soda-Bar” đang rất thịnh hành ở thành phố Atlanta. Nhưng ông đã sớm phải thất vọng vì loại nước màu nâu của mình quá mới lạ, không ai muốn thử do mọi người vẫn coi đó là một loại thuốc.

Thế rồi công thức pha chế Coca-Cola sau đó được hoàn thiện một cách rất tình cờ. Ngày đó, chính quyền Atlanta ban lệnh cấm buôn bán rượu. Nhận thức được sản phẩm của mình sẽ có nguy cơ bị cấm, John đã cải tiến công thức, loại bỏ thành phần rượu và thay bằng đường.

Một lần, nhân viên quán bar “Jacobs Pharmacy” đã nhầm lẫn khi pha siro Coca-Cola với nước sô đa thay vì nước lọc bình thường. Nhưng kỳ diệu thay, cốc Coca-Cola bị pha nhầm đó lại ngon miệng và làm sảng khoái khác thường. Coca-Cola lúc này mới thực sự là nước giải khát, có thể phục vụ được số đông người tiêu dùng. Doanh số của thước uống bắt đầu tăng vọt và cái tên Coca-Cola đã chính thức được ra đời. 

Cải tiến và thay đổi

Đúng lúc công việc kinh doanh đang thuận lợi thì biến cố ập đến. Năm 1888. John Pemberton qua đời vì sử dụng quá nhiều morphine, hưởng dương 57 tuổi, để lại 1/3 cổ phần cho người con trai cũng nghiện morphine của mình. Lúc này, một thương gia tên là Asa Candler xuất hiện và mua lại công ty. 

Với cương vị là người đứng đầu, Asa biết trong tay mình có một sản phẩm thương mại đầy tiềm năng. Thách thức của ông là làm thế nào để marketing một cách hiệu quả.  

Asa quyết tâm chi tiền cho việc in logo Coca Cola rồi dán ở khắp mọi nơi. Từ mái che quán cafe trên phố đến tường nhà kho ở nông trại đều có hình thương hiệu Coca Cola.

Dần dần, thương hiệu này đã phủ sóng khắp nơi, không ai đi qua Atlanta mà ko nhìn thấy ít nhất 1 chiếc logo của Coca Cola.

Asa còn tạo mối quan hệ tốt với các hiệu thuốc đã từng phân phối siro Coca Cola trước đây rồi mua lại danh sách những khách hàng tiềm năng nhất. Từ danh sách này, Coca Cola gửi cho họ voucher để đổi lấy nước uống Coca Cola miễn phí ở những quán giải khát. 

Chiến dịch này đã thành công vượt trội. Người Mỹ cứ uống Coca là ghiền, đẩy mức tiêu thụ Coca Cola lên đến gần 1 triệu lít/năm trong khoảng thời gian này.

Nhưng cũng giống như John, đến năm 1902, thành phố Atlanta lại ban lệnh cấm vận chuyển cocain, vì rõ ràng nó là chất gây nghiện. Asa phải tìm cách cải tiến lại công thức để lọc bớt chất cocaine ra khỏi lá Cola trước khi làm thành đồ uống.

Nhưng có vẻ như vậy là chưa đủ. Các bài báo nghiên cứu về tác hại của việc sử dụng cocaine cũng như xu hướng phạm tội do sử dụng chất này ngày càng dày đặc, khiến việc vận chuyển cocain bị thắt chặt trên cả nước Mỹ. 

Chính phủ cũng giới hạn toàn bộ việc nhập khẩu lá Cola vào Mỹ. Hai nhà cung cấp duy nhất lúc bấy giờ được cho phép là Công ty hóa chất Maywood và Công ty xuất nhập khẩu Rahway.

Lúc này, Asa không thể vụt mất cả một sản phẩm lẫn doanh nghiệp đầy tiềm năng. Ông ta chỉ còn một cách là mua chuộc, lách luật để được ưu tiên nhập lá Cola. Và Asa đã thành công. Đạo luật của Mỹ có thêm điều khoản nhập “lá cây đặc biệt” nhằm phục vụ “phát triển kinh tế Mỹ”.

Tránh được đạo luật, Coca Cola được đà phát triển mạnh mẽ, trở thành thương hiệu nhượng quyền thương mại đầu tiên trên nước Mỹ. Người Mỹ cũng quen dần với sự hiện diện của Coca Cola ở khắp mọi nơi, thậm chí một bộ phận dân chúng còn sống mà không thể thiếu được thức uống này.

Năm 1916, Asa chính thức từ chức ở Coca Cola để về làm thị trưởng của Atlanta, để lại công ty cho con cháu. Con cháu Asa sau đó bán lại công ty cho Ernest Woodruff, rồi Ernest lại để lại cho con trai ông là Robert Woodruff.

Dưới triều đại của Robert Woodruff, cuối cùng Coca Cola cũng loại bỏ được cocaine và thay bằng cafein, cùng với rất nhiều cải tiến tích cực khác. Ngoài ra còn có những chiến dịch marketing đặc biệt như tài trợ cho toàn bộ quân nhân Mỹ khi họ hồi hương từ các vùng chiến tranh, hay những chiến dịch cung cấp đồ uống giải khát miễn phí cho các sự kiện toàn cầu như Olympics.

Thương hiệu toàn cầu

Ngày nay, logo Coca Cola là 1 thương hiệu được nhận diện trên toàn cầu, chỉ đứng sau Nike. Đặc biệt, sản phẩm của Coca-Cola được bán tại 200 quốc gia trên thế giới, hầu nhưng không có ai là không biết đến. 

Theo thống kê, cứ mỗi giây lại có tới 11.200 người trên khắp thế giới đang uống thứ nước giải khát màu nâu này.

Coca-Cola chiếm 3.1% tổng lượng sản phẩm thức uống trên toàn thế giới. Trong 33 nhãn hiệu nước giải khát không cồn nổi tiếng, Coca-Cola sở hữu tới 15 nhãn hiệu.

Trong hơn một thế kỷ tồn tại, Coca-Cola đã đặt nền móng để trở thành một công ty nước giải khát toàn diện và không ngừng theo đuổi sứ mệnh “Đổi mới thế giới”. Tập đoàn này đã thành công trong công cuộc mở rộng thị trường với nhiều loại nước uống khác nhau, ban đầu là nước có gas, sau đó là nước trái cây, nước tăng lực cho thể thao, nước suối, trà và một số loại khác.