Mối quan hệ giữa giá dầu thô và thị trường chứng khoán

Dầu thô là nguồn nguyên liệu năng lượng không thể thiếu trong các hoạt động sản xuất kinh doanh. Khi giá dầu có sự biến động, nó có thể gây ra tác động không nhỏ tới các lĩnh vực của nền kinh tế. Vậy trên thị trường chứng khoán thì sao? Mối quan hệ giữa giá dầu thô và thị trường chứng khoán là gì? Câu trả lời sẽ có ngay sau đây.

Tìm hiểu về dầu thô

Dầu thô (crude oil) hay còn gọi là dầu mỏ là một hỗn hợp chất lỏng màu đen sẫm, đặc và nhờn. Chúng tồn tại trong vỏ trái đất và được khai thác bằng các giàn khoan. Dầu thô được cấu tạo bởi hiđro cacbon và các chất hữu cơ.

Dầu thô sau khi tinh chế được sử dụng để sản xuất thành nhiều sản phẩm đa dạng. Chẳng hạn như xăng, dầu, nhựa plastic, đường, chất dẻo,…

Những yếu tố ảnh hưởng đến giá dầu thô

Tăng trưởng kinh tế

Dầu thô hiện nay vẫn là nguồn nhiên liệu quan trọng nhất cho mọi hoạt động sản xuất, lưu thông. Vì thế tốc độ tăng trưởng kinh tế có ảnh hưởng rất lớn đối với giá dầu. Khi kinh tế phát triển, nhu cầu về dầu thô tăng, giá cũng sẽ được đẩy lên.

Điều này có thể thấy rõ ở các quốc gia đang phát triển nhanh khi nhu cầu về dầu thô để phục vụ sản xuất tăng cao khiến giá dầu tăng theo. Ngược lại khi đại dịch Covid-19 diễn ra, giá dầu thô lại giảm nhanh chóng do nhu cầu đi lại và sử dụng nhiên liệu từ dầu thô giảm mạnh.

Nhu cầu của các sản phẩm chế biến

Người ta có thể sử dụng dầu thô để chế biến ra rất nhiều sản phẩm như dầu diesel, xăng, thậm chí là thuốc. Mỗi sản phẩm lại có lượng cung cầu khác nhau vào mỗi thời điểm. Ví dụ khi trời lạnh, nhu cầu sưởi ấm tăng lên khiến lượng dầu sưởi tiêu thụ cao hơn. Điều này đồng nghĩa với việc nhu cầu dầu thô cao hơn và giá cũng tăng theo.

Xu hướng của đồng USD

Trên thế giới, giá dầu được niêm yết bằng đồng USD. Vì thế sự thay đổi tỷ giá đồng USD có thể ảnh hưởng đến giá dầu thô. Chẳng hạn khi đồng USD suy yếu, các nước có thể mua dầu với giá rẻ hơn. Khi này nhu cầu mua vào sẽ tăng lên kéo theo sự gia tăng của giá.

Sản lượng khai thác các loại dầu

Sản lượng khai thác dầu được quản lý bởi Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC). Nó bao gồm sản lượng dầu khai thác từ các giàn khoan tại thượng nguồn. Nếu sản lượng khai thác bị hạn chế, giá dầu thô sẽ tăng lên do nhu cầu lớn mà ít nguồn cung.

Dự trữ dầu thô

Dầu thô sau khi khai thác thường được dự trữ tại các kho chứa. Khi các kho đã kín chỗ, nguồn cung dầu sẽ bị cắt giảm để tránh tình trạng quá tải. Lúc này, giá dầu thô sẽ tăng lên.

Một số yếu tố khác

Ngoài các yếu tốt trên, giá dầu thô còn chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố khác như mức độ phát triển của các loại thay thế. Dầu mỏ là một nguồn tài nguyên và trữ lượng dầu là hữu hạn. Các nhiên liệu thay thế và giải pháp giảm phụ thuộc vào xăng, dầu đang được phát triển tích cực và khi trở thành xu hướng sẽ ảnh hưởng tới nhu cầu dầu thô.

Bên cạnh đó còn có những yếu tố như thời tiết, có thể gây hưởng tới cả cung và cầu và khiến các nước khai thác điều chỉnh về giá. Chính trị cũng từng gây tác động mạnh lên dầu thô. Xung đột Nga – Ukraine đã khiến giá dầu Brent tăng cao do nguồn cung khí đốt từ Nga sang các nước châu Âu bị ảnh hưởng trong khi nhu cầu sưởi mùa đông ở các nước này tăng cao.

Giá dầu ảnh hưởng gì tới thị trường chứng khoán?

Trên thực tế, một số nghiên cứu đã chỉ ra có rất ít mối liên hệ giữa giá dầu thô và biến động của thị trường chứng khoán. Nghiên cứu của Ngân hàng dự trữ liên bang Cleverland – Mỹ cho biết có rất ít mối tương quan giữa giá dầu và thị trường chứng khoán.

Nhà nghiên cứu Andrea Pescatori tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế cũng từng đo lường để tìm ra sự ảnh hưởng của giá dầu với chỉ số S&P 500 nhưng rất ít khi giá dầu và giá chứng khoán có biến động đồng thời. Nghiên cứu của ông cho thấy không có liên hệ nào giữa giá chứng khoán và giá dầu với mức độ tin cậy 95%.

Suy nghĩ thông thường rằng giá dầu giảm đồng nghĩa với chi phí của các doanh nghiệp trong ngành sản xuất và vận tải giảm. Góp phần tăng hiệu quả kinh doanh nghiệp và đây có thể coi là tín hiệu tốt.

Ngược lại là tín hiệu tiêu cực với các doanh nghiệp ngành dầu khí vì giá bán thấp ảnh hưởng đến doanh thu và lợi nhuận của họ.

Tuy nhiên điều này không hoàn toàn chính xác.

Với ngành sản xuất và vận tải, thứ tác động trực tiếp đến đầu vào của các doanh nghiệp này là xăng, dầu diesel và rất nhiều các sản phẩm khác được sản xuất từ dầu thô. Bên cạnh đó trong ngành sản xuất, các doanh nghiệp có thể chủ động thay đổi quy trình sản xuất đề bù đắp việc chi phí nhiên liệu tăng.

Trong khi đó giá cổ phiếu của doanh nghiệp hiện nay được đánh giá bằng thu nhập của công ty, giá trị nội tại, mức độ chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư và rất nhiều yếu tố khác. Vậy nếu giá dầu có tác động đến giá cổ phiếu thì tác động này cũng chỉ ảnh hưởng tới một số mã hoặc ngành cụ thể thay vì gây tác động cho toàn thị trường.