Phá sản tự nguyện là gì? Cách thức và thủ tục tuyên bố phá sản ra sao?

Bạn đã nghe đến thuật ngữ “Phá sản tự nguyện” hay chưa? Đây là quá trình khi doanh nghiệp hoặc cá nhân tự yêu cầu tuyên bố phá sản để giải quyết khó khăn tài chính. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá nội dung và quy trình tuyên bố phá sản tự nguyện, để hiểu rõ hơn về lựa chọn này.

Phá sản tự nguyện là gì?

Phá sản tự nguyện (Voluntary Bankruptcy) là một quá trình phá sản mà bên nợ tự nguyện đưa đơn tuyên bố phá sản ra tòa án. 

Đây là sự lựa chọn của bên nợ khi phải đối mặt với khó khăn tài chính và không còn khả năng trả nợ theo các thỏa thuận ban đầu. Quá trình này có thể áp dụng cho cả cá nhân và doanh nghiệp.

Phá sản tự nguyện thường bắt đầu khi bên nợ không thể tìm thấy giải pháp khác cho tình hình tài chính khó khăn của mình. Trong trường hợp này, bên nợ tự quyết định tiến hành quá trình phá sản.

Tuy nhiên, phá sản bị buộc xảy ra khi một hoặc nhiều chủ nợ yêu cầu tòa án xem xét trường hợp và xác định rằng người nợ không thể trả nợ. Trong trường hợp này, quyết định phá sản không do bên nợ tự nguyện mà do tòa án hoặc các chủ nợ đưa ra.

Vậy nghĩa là, khác với phá sản tự nguyện, phá sản không tự nguyện xảy ra khi có sự can thiệp của các chủ nợ hoặc tòa án, mà không phải do nguyện vọng của người nợ.

Các hình thức phá sản khác

Ngoài phá sản tự nguyện, còn tồn tại các hình thức phá sản khác như phá sản không tự nguyện và phá sản kỹ thuật:

• Phá sản không tự nguyện xảy ra khi một con nợ đạt đến mức nợ nhất định, các chủ nợ khi đó sẽ yêu cầu tòa án xem xét vụ án và tuyên bố phá sản. Mức nợ nhất định này thường khác nhau tùy thuộc vào con nợ là cá nhân hay công ty.
• Phá sản kỹ thuật: một cá nhân hoặc công ty vẫn gặp khó khăn trong việc thực hiện nghĩa vụ tài chính, nhưng việc phá sản chưa được tuyên bố trước tòa án. 

Trong trường hợp này, người nợ và chủ nợ có thể đàm phán và đạt được thỏa thuận về việc giải quyết nợ mà không cần thông qua một quy trình phá sản chính thức.

Những hình thức phá sản này có thể khác nhau về quy trình, yêu cầu và hậu quả. Người nợ nên tìm hiểu kỹ về các quy định phá sản áp dụng trong quốc gia của mình và nếu cần, tìm tư vấn từ chuyên gia pháp lý hoặc ngân hàng để hiểu rõ hơn về các tùy chọn và hậu quả của từng hình thức phá sản.

Thủ tục tuyên bố phá sản như thế nào?

• Bước 1: Nộp đơn yêu cầu phá sản (đơn yêu cầu của con nợ) và tuyên bố sự việc.

Nếu bạn không có khả năng trả nợ và không thể đi đến một thỏa thuận phù hợp với các chủ nợ, bạn có thể tự nguyện chọn nộp đơn yêu cầu phá sản.

• Bước 2: Bạn sẽ phá sản nếu Cơ quan An ninh Tài chính Úc (AFSA) chấp nhận đơn đăng ký của bạn. 

Nói chung, AFSA xử lý đơn yêu cầu của người nợ và xử lý công việc trong vòng 24 đến 48 giờ.

Khi AFSA chấp nhận các biểu mẫu, người nợ sẽ phá sản. Bạn không thể thay đổi quyết định sau khi nộp đơn.

• Bước 3: Người ủy thác được chỉ định để quản lý việc phá sản.

Khi bạn bị phá sản, tất cả tài sản của bạn sẽ tự động được chuyển giao cho người được ủy thác. Điều này bao gồm cả tài sản bạn có được trong quá trình phá sản.

Để trả nợ cho các chủ nợ, người được ủy thác của bạn có thể thực hiện các hành động sau:

• • Bán tài sản của bạn: Người được ủy thác có quyền bán các tài sản của bạn để thu được tiền để trả nợ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bạn có thể được phép giữ lại một số loại tài sản cố định.
  • Thu hồi thu nhập vượt quá giới hạn: Nếu bạn có bất kỳ thu nhập nào vượt quá một ngưỡng nhất định trong quá trình phá sản, người được ủy thác có quyền thu hồi một phần hoặc toàn bộ số tiền thu nhập đó để trả nợ.
  • Điều tra vấn đề tài chính: Người được ủy thác có quyền điều tra các vấn đề tài chính của bạn liên quan đến phá sản. Điều này bao gồm xem xét các giao dịch tài chính mà bạn đã thực hiện trước khi phá sản và có thể thu hồi các tài sản mà bạn đã chuyển giao cho người khác trước đó.

Nếu bạn muốn chỉ định một người được ủy thác cụ thể để quản lý quá trình phá sản của mình, bạn cần yêu cầu người đó điền vào mẫu tuyên bố đồng ý và gửi kèm với đơn yêu cầu và xử lý công việc trong quá trình phá sản. Điều này đảm bảo rằng người được ủy thác đã đăng ký sẽ đảm nhận vai trò quản lý tài sản và trả nợ cho các chủ nợ của bạn.

Nếu không có mẫu tuyên bố điền đầy đủ được gửi kèm với đơn đăng ký, Cơ quan Phá sản Úc (AFSA) sẽ đóng vai trò là người được ủy thác chính thức và sắp xếp hoặc chỉ định một người được ủy thác đã đăng ký thông qua sự sắp xếp với các chủ nợ của bạn. Quá trình này đảm bảo rằng có một người được ủy thác có trách nhiệm quản lý phá sản của bạn.

Chúng ta cũng cần lưu ý rằng các chủ nợ của bạn có quyền chọn thay đổi người được ủy thác bất cứ lúc nào trong quá trình phá sản.

Phá sản tự nguyện ở các tập đoàn

Khi một công ty phá sản, cho dù là tự nguyện hay không tự nguyện, thường đi kèm với các sự kiện cụ thể để quản lý và phân phối tài sản cho các bên liên quan. 

Một trong những sự kiện quan trọng trong quá trình phá sản là việc phân phối tài sản cho các chủ nợ có bảo đảm. Đây là những người đã cung cấp tài sản thế chấp cho công ty trong quá khứ. Việc này đảm đảm bảo rằng họ sẽ nhận được một phần hoặc toàn bộ số tiền đã công ty nợ.

Nếu trong quá trình phá sản, các tài sản thế chấp không thể được bán với giá thị trường (do mất giá theo thời gian), các chủ nợ có bảo đảm có thể được phép thu hồi một phần hoặc toàn bộ số dư từ tài sản lưu động còn lại của công ty.

Sau khi các chủ nợ có bảo đảm đã nhận được phần của họ, các chủ nợ không có bảo đảm sẽ được ưu tiên tiếp theo trong quá trình phá sản. Bao gồm: trái chủ, nhân viên nợ lương chưa thanh toán, chính phủ (nếu nợ thuế). 

Sau đó các cổ đông ưu đãi và phổ thông sẽ được xem xét. Cổ đông ưu đãi được ưu tiên hơn cổ đông phổ thông và có quyền nhận bất kỳ tài sản còn lại, sau khi các nợ khác đã được thanh toán.

Một công ty có thể tuyên bố các loại phá sản khác nhau tùy thuộc vào tình hình tài chính và mục tiêu tái cấu trúc của họ. Các loại phá sản phổ biến bao gồm:

• Phá sản Chương 7: Đây là loại phá sản liên quan đến việc thanh lý tài sản của công ty. 
• Phá sản Chương 11: Đây là loại phá sản liên quan đến việc tổ chức lại công ty.
• Phá sản Chương 13: Đây là loại phá sản áp dụng cho cá nhân hoặc công ty nhỏ.

Ví dụ: Parkson Retail Asia Ltd (PRA) – được niêm yết tại Singapore, đơn vị sở hữu 100% vốn của Công ty TNHH Parkson Việt Nam, đã quyết định nộp đơn xin phá sản tự nguyện tại tòa án TP Hồ Chí Minh vào ngày 28/4. PRA là công ty con của tập đoàn bán lẻ Parkson Holdings Bhd (Malaysia) với tỷ lệ sở hữu 67,96%.

Parkson Việt Nam đã ghi nhận lỗ liên tiếp trong những năm gần đây, nguyên nhân chính là do môi trường kinh doanh thách thức và tác động tiêu cực từ đại dịch COVID-19. 

Sau khi rút khỏi thị trường Việt Nam, PRA sẽ tiếp tục hoạt động tại Malaysia và Trung Quốc. PRA vẫn lạc quan về triển vọng chung của thị trường, do cảm giác tích cực của người tiêu dùng đã cải thiện và số lượng khách du lịch nước ngoài đang gia tăng.

Trong tài khóa 2022, Parkson Việt Nam ghi nhận khoản lỗ trước thuế là 2,3 triệu đô la Singapore (1,7 triệu USD) so với lợi nhuận trước thuế là 13,7 triệu đô la Singapore trong tài khóa 2021, do doanh thu giảm từ 10,1 triệu đô la Singapore xuống còn 2,4 triệu đô la Singapore.

Việc phá sản của Parkson Việt Nam dự kiến sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến doanh thu của Parkson Holdings Bhd cho tài khóa kết thúc vào ngày 31/12/2023.

Phá sản tự nguyện là loại phá sản phổ biến nhất, khi một công ty hoặc cá nhân tự nguyện tuyên bố phá sản do không khả năng trả nợ. Quá trình này cho phép họ khởi đầu lại và giải quyết tình hình tài chính của mình.