Siêu lạm phát là gì? Nguyên nhân và tác động đến nền kinh tế

Dưới ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau, siêu lạm phát là một hiện tượng đang trở nên phổ biến trong nhiều nền kinh tế trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn băn khoăn và chưa hiểu rõ về khái niệm này là gì. Những tác động mà nó mang lại như thế nào? Bài viết này sẽ nói cho bạn tất tần tật về siêu lạm phát – bản chất, đặc điểm, nguyên nhân của nó!

Siêu lạm phát là gì?

Siêu lạm phát (trong tiếng Anh là Hyperinflation)  là một tình trạng tăng giá cả rất nhanh chóng, vượt quá mức và nằm ngoài tầm kiểm soát. 

Tình trạng này xảy ra khi tỷ lệ tăng giá hàng tháng vượt quá 50%, một mức độ cực kỳ cao. Để so sánh, tỷ lệ lạm phát của Mỹ được đo bằng chỉ số giá tiêu dùng thường dưới 2% mỗi năm. Nó gây ra tình trạng người tiêu dùng và doanh nghiệp phải bỏ nhiều tiền hơn để mua sản phẩm vì giá cả tăng cao hơn. 

Nó được xác định khi mức độ tăng giá các mặt hàng hơn 50% mỗi tháng.

Bản chất của siêu lạm phát

Lạm phát là tình trạng tăng giá cả trong nền kinh tế và nó thường được đo bằng chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Siêu lạm phát là sự mất kiểm soát về tăng trưởng lạm phát trong một nền kinh tế. 

Siêu lạm phát xảy ra khi có quá nhiều tiền tệ được cung cấp trong nền kinh tế, nhưng không đủ số lượng hàng hóa và dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Điều này dẫn đến sự tăng giá cả, vì mọi người có quá nhiều tiền để chi tiêu, nhưng số lượng hàng hóa và dịch vụ không đủ để đáp ứng nhu cầu đó.

Siêu lạm phát có những đặc điểm gì?

Siêu lạm phát là một tình trạng lạm phát cực kỳ nghiêm trọng, bao gồm một số đặc điểm sau:

• Tỷ lệ tăng giá khó kiểm soát trong thời gian ngắn: Tỷ lệ tăng giá cả trong siêu lạm phát thường vượt qua ngưỡng 50% – 100%, và có thể tăng nhanh chóng trong vài tháng, thậm chí là vài tuần.
• Tăng giá tất cả hàng hóa, dịch vụ: Giá cả của nhiều mặt hàng và dịch vụ đều tăng đồng loạt, chứ không chỉ là một vài mặt hàng cụ thể. Đặc biệt, các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, nhiên liệu và dịch vụ y tế thường tăng đầu tiên.
• Sự suy giảm giá trị của tiền tệ: Siêu lạm phát có thể dẫn đến sự suy giảm giá trị của tiền tệ, khi mà mức độ tăng giá cả vượt qua tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế.
• Sự ảnh hưởng xấu đến kinh tế và xã hội: Siêu lạm phát có thể gây ra nhiều tác động xấu đến kinh tế và xã hội, bao gồm tăng thất nghiệp, giảm thu nhập của người dân, tăng nợ công, suy giảm giá trị tiền tệ, và ảnh hưởng đến khả năng chăm sóc sức khỏe của người dân.

Nguyên nhân dẫn đến siêu lạm phát

Cung tiền tăng cao quá mức

Khi ngân hàng trung ương in quá nhiều tiền mặt hoặc thực hiện chính sách giảm thuế quá mức, lượng tiền trên thị trường sẽ tăng nhanh chóng. Người tiêu dùng có quá nhiều tiền sẽ sẵn sàng trả giá cao hơn cho hàng hoá, dịch vụ bình thường. Điều này khiến mặt bằng giá chung sẽ tăng lên, dần dần dẫn tới lạm phát. 

Giá cả hàng hoá tăng kết hợp với sản lượng không tăng trưởng trong một thời gian sẽ dẫn tới việc các doanh nghiệp phải chi nhiều tiền hơn cho chi phí. Các ngân hàng trung ương lại cung tiền ra thị trường và quá trình lạm phát sẽ lặp lại, dẫn tới siêu lạm phát. 

Do chênh lệch cung cầu quá lớn và kéo dài

Một lý do dẫn tới siêu lạm phát là chênh lệch giữa nhu cầu và năng lực cung cấp ra thị trường quá lớn. Khi quá khan hiếm hàng hoá, giá sản phẩm sẽ bị đẩy lên rất cao. Điều này thường xảy ra với các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thuốc men.

Những tác động xấu của siêu lạm phát

Mức sống giảm

Siêu lạm phát có thể dẫn đến giá cả tăng cao và không ổn định trong thời gian dài. 

Nếu tiền lương không thể đáp ứng được tốc độ siêu lạm phát trong nền kinh tế, mức sống của người dân sẽ giảm xuống do khả năng chi trả cho các nhu cầu cơ bản và chi phí sinh hoạt không đủ. Điều này có thể dẫn đến tình trạng mọi người tích trữ hàng hóa, bao gồm thậm chí cả thực phẩm, do giá cả tăng lên, từ đó gây ra tình trạng khan hiếm nguồn cung thực phẩm.

Đồng tiền rớt giá

Siêu lạm phát làm giảm giá trị của đồng tiền và khiến tiền tệ mất giá trong thị trường quốc tế. Điều này dẫn đến sự suy giảm niềm tin đầu tư của các doanh nghiệp trong và ngoài nước, gây ra sự không ổn định tài chính và kinh tế. Những người giàu có thường chuyển sang đầu tư vào tài sản có giá trị hơn là giữ tiền trong ngân hàng, làm tăng sự mất cân đối tài chính.

Người dân có thể mất lòng tin vào hệ thống tài chính, dẫn đến sự suy thoái của các định chế tài chính, ngân hàng và các tổ chức cho vay. Đồng thời, việc người tiêu dùng và doanh nghiệp không đủ khả năng trả tiền có thể dẫn đến sự giảm thu thuế, gây khó khăn cho chính phủ trong việc cung cấp các dịch vụ cơ bản cho cộng đồng.

Ảnh hưởng tài chính quốc gia

• Ảnh hưởng nền kinh tế quốc gia: Siêu lạm phát làm suy giảm giá trị của tiền tệ và tăng chi phí vay tiền. Điều này dẫn đến sự suy giảm tín dụng quốc gia, tăng khó khăn trong việc vay tiền và tăng mức nợ công của quốc gia. Nếu chính phủ không thể kiểm soát được điều này thì các chính sách kinh tế của quốc gia có thể bị ảnh hưởng mạnh và dẫn đến sự suy thoái kinh tế.
• Ảnh hưởng đến doanh nghiệp: Khi giá thành sản xuất tăng lên, các doanh nghiệp phải đối mặt với chi phí tăng cao và doanh thu giảm. Điều này có thể dẫn đến sự giảm lợi nhuận, giảm mức đầu tư và tăng tỷ lệ phá sản của doanh nghiệp.

Các phương pháp kiểm soát siêu lạm phát

Giảm bớt lượng cung tiền

Giảm bớt lượng cung tiền trên thị trường là một trong những cách hiệu quả nhất để kiểm soát tình trạng này. Chính sách này có thể được thực hiện bằng cách tăng thuế, giảm chi tiêu công, giảm lượng tiền mặt được phát hành, hoặc tăng lãi suất để hạn chế cho vay.

Tăng dự trữ bắt buộc tại các ngân hàng

Việc tăng dự trữ bắt buộc sẽ làm giảm lượng tiền mặt có sẵn để cho vay, từ đó làm giảm lượng tiền lưu thông trên thị trường. Tuy nhiên, việc tăng dự trữ bắt buộc có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động kinh doanh của ngân hàng.

Tăng lãi suất tiền gửi 

Tăng lãi suất tiền gửi là một trong những cách hiệu quả để kiểm soát. Việc tăng lãi suất tiền gửi sẽ kích thích người dân tiết kiệm hơn, từ đó giảm lượng tiền lưu thông trên thị trường. Tuy nhiên, việc tăng lãi suất tiền gửi cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp và tiêu dùng.

Giảm chi ngân sách

Giảm chi ngân sách là cách hiệu quả để kiểm soát tình trạng này. Chính sách này có thể được thực hiện bằng cách cắt giảm các chương trình quốc phòng, chương trình xã hội và các chương trình khác. Tuy nhiên, việc giảm chi ngân sách có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của quốc gia.

Giảm thuế và đẩy mạnh nhập khẩu hàng hóa

Phương pháp này có thể được sử dụng để giảm giá thành của các hàng hóa và dịch vụ, từ đó giảm áp lực lạm phát. Tuy nhiên, giảm thuế cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến ngân sách quốc gia nếu không được cân nhắc cẩn thận, đồng thời đẩy mạnh nhập khẩu hàng hóa có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế nội địa.

Đi vay viện trợ nước ngoài

Việc đi vay viện trợ nước ngoài là một cách để hỗ trợ ngân sách và giảm áp lực lạm phát. Tuy nhiên, việc vay nợ cũng có thể làm tăng lượng tiền lưu thông trên thị trường và ảnh hưởng đến tỷ giá ngoại tệ. Ngoài ra, việc trả nợ và lãi suất có thể làm tăng gánh nặng ngân sách quốc gia.

Và trên đây là toàn bộ thông tin về siêu lạm phát. Có thể nói tình trạng gây ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế và cuộc sống của người dân. Mong rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu về siêu lạm phát. Hãy tiếp tục theo dõi DNSE để có thêm kiến thức mới nhất nhé!