Thị trường chứng khoán tập trung là gì? Cách phân biệt các loại thị trường

Thị trường chứng khoán tập trung và phi tập trung là hai thị trường có lượng chứng khoán được giao dịch nhiều nhất. Vậy thị trường chứng khoán tập trung là gì? Phân biệt thị trường tập trung và phi tập trung như thế nào? Tất cả sẽ có trong bài viết dưới đây!

Thị trường chứng khoán tập trung là gì?

Thị trường chứng khoán tập trung (tên Tiếng anh: Centralized transaction market) hay Sở giao dịch chứng khoán là thị trường giao dịch mua, bán chứng khoán được thực hiện một cách chặt chẽ và có tổ chức tại một địa điểm cụ thể về mặt địa lí. Địa điểm này được gọi là sàn giao dịch chứng khoán. 

Việc giao dịch trên thị trường chứng khoán tập trung sẽ được thực hiện bằng phương thức khớp lệnh và chịu sự điều phối của luật chứng khoán và cơ quan Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, vì vậy mức độ rủi ro sẽ thấp hơn.

Đặc trưng cần chú ý của thị trường chứng khoán tập trung

• Địa điểm cố định: như đã nói ở trên thì địa điểm giao dịch vật lí là đặc điểm nổi bật của thị trường chứng khoán. Đây chính là nơi gặp gỡ lý tưởng cho việc luân chuyển vốn giữa các chủ thể. Đồng thời, nhà đầu tư có thể dễ dàng đa dạng hóa đầu tư danh mục đầu tư một cách nhanh chóng.
• Phương thức giao dịch chứng khoán: trên thị trường tập trung, các nhà đầu tư sẽ mua hoặc bán bằng đấu giá hoặc khớp lệnh chứng khoán.
• Có tính tổ chức cao: Các chủ thể đều được giới hạn tham gia đồng thời đều phải đáp ứng đủ điều kiện, năng lực và được cấp phép. Ngoài ra, thị trường chứng khoán là thị trường đầy tính biến động và có ảnh hưởng tới nền kinh tế chung, vì vậy các giao dịch, các loại chứng khoán đều được thực hiện theo các quy định và nguyên tắc và chịu sự giám sát chặt chẽ bởi Nhà nước và Ủy ban chứng khoán nhà nước.
• Hoạt động theo nguyên tắc trung gian: Đây cũng là một đặc trưng nổi bật của thị trường này. Nguyên tắc này sẽ đảm bảo được quyền lợi của các nhà đầu tư, chứng khoán giao dịch là chứng khoán thực, tránh cho việc trục lợi, lừa đảo, giúp cho thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh, hợp pháp.

Những chủ thể trên thị trường chứng khoán tập trung

Giống như thị trường chứng khoán chung thì thị trường tập trung cũng có các chủ thể sau:

Chủ thể phát hành

Thường là các tổ chức muốn huy động vốn thông qua kênh chứng khoán: 

Chính phủ và chính quyền địa phương

Đây là chủ thể phát hành chứng khoán có uy tín, an toàn bậc nhất. Mục đích phát hành thường để bù đắp ngân sách, huy động vốn để thực hiện các kế hoạch, công trình mang tầm quốc gia. 

Doanh nghiệp, tổ chức

Đây là chủ thể phát hành chiếm tỷ trọng lớn trên thị trường chứng khoán với mục đích phát triển sản xuất, mở rộng kinh doanh.

Nhà đầu tư

Bao gồm cá nhân, tổ chức có nguồn tiền nhàn rỗi, thực hiện hoạt động mua bán để kiếm lời từ thị trường chứng khoán. 

Trung gian môi giới

Thường là các tổ chức kinh doanh các dịch vụ liên quan đến chứng khoán như bảo lãnh, môi giới, quản lý danh mục đầu tư,… và là cầu nối giữa chủ thể thừa vốn và chủ thể thiếu vốn. Một số tổ chức có thể kể đến như công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại,…

Các tổ chức liên quan

Khác với các chủ thể trên, chủ thể này có mục đích chính là quản lý, duy trì hoạt động trên thị trường chứng khoán một cách minh bạch, an toàn. Có thể kể đến các đối tượng sau: 

Ủy ban giao dịch chứng khoán

Là cơ quan quản lý, vận hành, giám sát và đề ra các quy định trên thị trường chứng khoán.

Sở giao dịch chứng khoán

Là nơi giao dịch các chứng khoán đã niêm yết và được các nhà đầu tư giao dịch theo quy định nhất định.

Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán

Đây là một tổ chức của các nhà đầu tư, trung gian môi giới. Tổ chức này được thành lập với mục đích kết nối và đảm bảo quyền lợi của các chủ thể như điều tra và giải quyết tranh chấp,…

Tổ chức lưu ký và thanh toán bù trừ chứng khoán

Đây là tổ chức có chức năng nhận lưu trữ các chứng khoán từ các chủ thể và tiến hành hoạt động thanh toán bù trừ.  

So sánh thị trường chứng khoán tập trung và phi tập trung

	Thị trường tập trung	Thị trường phi tập trung
Địa điểm	Là địa điểm vật lý, cụ thể, cố định	Không cố định, cụ thể, thường giao dịch trên mạng máy tính.
Cơ chế giao dịch	Các giao dịch thực hiện theo cơ chế đấu giá công khai, tập trung.	Các giao dịch được thực hiện theo cơ chế thỏa thuận, thương lượng
Giá chứng khoán	Tại một thời điểm chỉ có một giá nhất định	Tại một thời điểm có thể có nhiều giá
Tính thanh khoản	Tính thanh khoản cao	Tính thanh khoản thấp
Phân loại chứng khoán	Chứng khoán đã được niêm yết giá và đáp ứng đủ điều kiện của Sở giao dịch trước khi đem ra đấu giá => rủi ro cao	Chứng khoán đã được niêm yết giá và chứng khoán không niêm yết, không đáp ứng các điều kiện của Sở giao dịch => rủi ro thấp
Cơ quan quản lý	Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán, Sở giao dịch	Sở giao dịch chứng khoán

Chắc hẳn bạn đã có câu trả lời cho câu hỏi “Thị trường chứng khoán tập trung là gì” rồi. Hãy tiếp tục theo dõi DNSE để có thêm kiến thức và cập nhật các thông tin mới nhất nhé! Chúc bạn luôn thành công trong đầu tư chứng khoán!