Tích lũy tư bản là gì? 4 yếu tố ảnh hưởng đến quy mô tích lũy tư bản

Tích lũy tư bản là chuyển hóa một phần giá trị thặng dư mà họ thu được trở thành tư bản. Tư bản thường bao gồm các tài sản như tiền mặt, máy móc, nhà xưởng, công cụ, nguyên liệu và vốn đầu tư. Cụ thể tích lũy tư bản là gì? Hãy cùng DNSE tìm hiểu những nội dung cốt lõi xoay quanh vấn đề này nhé.

Tích lũy tư bản là gì?

Tích lũy tư bản là sự chuyển hóa một bộ phận giá trị thặng dư trở lại thành tư bản. Hiểu đơn giản, sau khi bán hàng, lợi nhuận thu được sẽ giữ lại một phần để gộp với phần vốn ban đầu cho việc tái mở rộng sản xuất vào lần sau.

Quá trình tích lũy tư bản xảy ra khi cá nhân, doanh nghiệp hoặc tổ chức đầu tư tiền và tài sản vào các hoạt động kinh doanh hoặc sản xuất để tạo ra thu nhập và lợi nhuận. Lợi nhuận này sau đó được sử dụng để tái đầu tư và mở rộng hoạt động kinh doanh, từ đó tạo ra thêm tư bản và tăng trưởng kinh tế.

Bản chất của tích lũy tư bản là gì?

Về cơ bản, quá trình tái sản xuất được chia làm hai loại bao gồm:

• Tái sản xuất giản đơn: Là quá trình sản xuất được lặp đi lặp lại mà không thay đổi quy mô. Trong quá trình này, toàn bộ giá trị thặng dư sẽ không được đầu tư trở lại cho sản xuất mà chỉ được sử dụng cho tiêu dùng cho cá nhân.

Ví dụ về tích lũy tư bản: Một tư bản đầu tư 200 triệu, sau quá trình sản xuất họ thu về 250 triệu, trong đó giá trị thặng dư là 50 triệu. Sau đó, anh ta lại tiếp tục đầu tư 200 triệu để tái sản xuất còn 50 triệu kia được dùng để chi tiêu hàng ngày.

• Tái sản xuất mở rộng: Là quá trình sản xuất được lặp lại với quy mô và trình độ lớn hơn ban đầu. Để tái sản xuất mở rộng, một phần giá trị thặng dư thu được từ quá trình sản xuất xã hội phải được trích ra để đầu tư trở lại.

Ví dụ về tích lũy tư bản: Một nhà tư bản đầu tư 100 triệu, sau quá trình sản xuất anh ta thu được 130 triệu, giá trị thặng dư là 30 triệu. Nhà đầu tư này sẽ dùng 15 triệu để chi tiêu sinh hoạt hàng ngày và 15 triệu để thuê thêm công nhân, mua thêm tư liệu sản xuất,… nhằm mở rộng quy mô.

Nhìn chung, bản chất chính của tích lũy tư bản là việc không sử dụng hết giá trị thặng dư thu được cho tiêu dùng cá nhân mà nó được gộp thêm để phục vụ trở lại cho quá trình tái sản xuất.

Yếu tố ảnh hưởng đến quy mô tích lũy tư bản

Thực tế có 4 yếu tố chính ảnh hưởng đến quy mô tích lũy tư bản bao gồm:

Tăng khai thác thặng dư

Thông thường, để gia tăng giá trị thặng dư, các nhà tư bản phải đầu tư máy móc, thiết kế và thuê thêm nhân công. Tuy nhiên, thay vì thực hiện điều đó, họ có thể bắt số công nhân hiện có nâng cao năng suất lao động bằng cách tăng giờ làm. Đồng thời, tận dụng triệt để số máy móc hiện có và chỉ mua thêm nguyên vật liệu phục vụ sản xuất.

Năng suất lao động

Khi năng suất lao động tăng lên thì giá cả tư liệu sản xuất và tư liệu tiêu dùng sẽ giảm. Theo đó, sự giảm này sẽ đem lại hai hệ quả cho quá trình tích lũy:

• Tăng cường tiêu dùng: Đối với phần khối lượng giá trị thặng dư nhất định, phần dành cho tích lũy có thể lấn sang phần tiêu dùng. Tức là với giá cả thấp hơn, người tiêu dùng có thể mua được nhiều hàng hóa và sử dụng nhiều dịch vụ hơn từ cùng một số tiền.
• Đầu tư mở rộng: Một lượng giá trị thặng dư nhất định dành cho tích luỹ có thể chuyển hóa thành khối lượng tư liệu sản xuất và tăng thêm sức lao động phụ nhiều hơn trước. Điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp có thể đầu tư mở rộng và nâng cao sản xuất. Khi giá cả tư liệu sản xuất giảm, doanh nghiệp có thể mua được nguyên liệu và trang thiết bị với giá thấp hơn. Từ đó tăng cường hoạt động sản xuất và mở rộng quy mô kinh doanh.

Chênh lệch giữa tư bản sử dụng và tư bản tiêu dùng

• Tư bản sử dụng là khối lượng giá trị từ những tư liệu lao động mà toàn bộ hiện vật của chúng đều hoạt động trong quá trình sản xuất sản phẩm.
• Tư bản tiêu dùng là phần giá trị những tư liệu lao động được chuyển vào sản phẩm theo từng chu kỳ sản xuất dưới dạng khấu hao. Do đó, sự chênh lệch giữa hai loại tư bản này chính là thước đo sự tiến bộ của lực lượng sản xuất.

Quy mô của tư bản ứng trước

Tư bản ứng trước = Tư bản bất biến và tư bản khả biến

Nếu trình độ bóc lột không thay đổi, khối lượng tư bản khả biến sẽ quyết định khối lượng giá trị thặng dư. 

Bộ phận tư bản khả biến càng lớn sẽ khiến cho khối lượng giá trị thặng dư bóc lột được càng lớn. Từ đó, nhà tư bản có thể đồng thời có thêm quỹ tiêu dùng cho bản thân và tích lũy để mở rộng quy mô sản xuất. 

Như vậy có thể nói, quy mô của tư bản ứng trước càng lớn sẽ khiến cho tích lũy tư bản càng cao.

Xu thế tích lũy tư bản trong nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay

Trong nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, xu thế tích lũy tư bản đang diễn ra với một số đặc trưng quan trọng sau:

Tăng trưởng kinh tế

Việt Nam đã đạt được tăng trưởng kinh tế đáng kể trong những năm gần đây. Điều này đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho tích lũy tư bản, khi các doanh nghiệp và cá nhân có thể tăng cường sản xuất, kinh doanh và tích lũy tài sản.

Tuy nhiên, xu thế tích lũy tư bản không đồng đều ở các lĩnh vực và khu vực kinh tế trong nước. Một số vấn đề còn tồn đọng như bất đồng phát triển giữa các khu vực, chất lượng đầu tư chưa đạt yêu cầu và sự chênh lệch thu nhập vẫn còn lớn.

Sự gia tăng của các doanh nghiệp

Các doanh nghiệp tư nhân và các tập đoàn đa quốc gia ngày càng phát triển và mở rộng hoạt động của mình tại Việt Nam. Điều này góp phần đáng kể vào việc tích lũy tư bản trong nền kinh tế. Các doanh nghiệp có thể đầu tư vào cơ sở hạ tầng, công nghệ, và mở rộng quy mô sản xuất, từ đó tạo ra nhiều cơ hội việc làm và gia tăng giá trị kinh tế.

Tăng cường đầu tư trong các lĩnh vực quan trọng

Chính phủ Việt Nam đã thúc đẩy tích lũy tư bản thông qua việc đầu tư trong các lĩnh vực quan trọng như công nghệ, năng lượng, hạ tầng, và nông nghiệp. Điều này giúp cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao hiệu suất sản xuất và tăng cường sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Phát triển thị trường tài chính

Các thị trường tài chính như thị trường chứng khoán và ngân hàng đã phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Điều này cung cấp các công cụ và cơ chế tài chính để các cá nhân và tổ chức có thể tích lũy tư bản. Bằng cách đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu,… nhà đầu tư có thể kiếm lời và nhanh chóng gia tăng tài sản tích lũy của mình.

Nếu bạn đang tìm kiếm nơi giao dịch đơn giản và uy tín, hãy click vào đường link để nhận ngay 200,000 đồng khi giao dịch tại Entrade X!