Giao dịch đảo chiều là gì? Các nguyên tắc và chiến lược giao dịch

Các nhà đầu tư theo phương pháp giao dịch đảo chiều tìm kiếm lợi nhuận trên thị trường trong ngắn và trung hạn. Họ chờ đợi giá của một công cụ tài chính (chứng khoán, tỷ giá, hợp đồng tương lai, …) chuyển từ giảm sang tăng, nếu giá có dấu hiệu đảo chiều giảm, họ sẽ bán ra.

Giao dịch đảo chiều là gì?

Giao dịch đảo chiều (Swing Trading) là phương pháp đầu tư tìm kiếm lợi nhuận trên các công cụ tài chính (chứng khoán, tỷ giá, tiền điện tử, …) trong khoảng thời gian từ vài ngày đến vài tuần. 

Tại Việt Nam, Giao dịch đảo chiều được biết đến với tên gọi phổ biến hơn là Đầu tư lướt sóng. Theo đó, những người sử dụng phương pháp này được gọi là Swing Traders – Nhà giao dịch lướt sóng/Nhà giao dịch đảo chiều. Họ chờ đợi giá của cổ phiếu chuyển từ xu hướng giảm sang xu hướng tăng để thực hiện giao dịch mua và ngược lại, là giao dịch bán.  

Phương pháp này thường xuyên sử dụng các công cụ, chỉ báo kỹ thuật để phân tích biểu đồ giá (thường sử dụng biểu đồ nến Nhật). Tuy nhiên, giao dịch đảo chiều có sự “pha trộn” ở chỗ: Trader sẽ đánh giá tin tức, thông tin vĩ mô tác động đến ngành và phân tích ảnh hưởng đó đến doanh nghiệp – đây là một hoạt động nghiên cứu của phân tích cơ bản.

Khi phát hiện có sự đột phá về giá đang diễn ra, họ sẽ tham gia vào thị trường. Hoặc họ sẽ chờ đợi/tìm kiếm các mẫu hình giá, sau đó kết hợp với các công cụ, chỉ báo kỹ thuật để lựa chọn điểm vào vị thế phù hợp. Khi các biểu đồ giá phát đi tín hiệu đảo chiều giảm, nhà giao dịch sẽ thoát khỏi thị trường. Tất cả những điều này thường diễn ra trong khoảng vài ngày cho đến vài tuần. 

Đặc điểm của Giao dịch đảo chiều

• Tần suất giao dịch: Ít hơn so với Day Trading vì nhà giao dịch thường chọn khung thời gian dài hơn, ví dụ: 1D – 1 ngày, 1W – 1 tuần, 1M – 1 tháng.
• Tính ổn định: Do có tần suất giao dịch ít hơn và đòi hỏi cần nghiên cứu tỷ lệ sinh lời/rủi ro trong khoảng thời gian trung hạn (tối thiểu là 1 năm), vì vậy Giao dịch đảo chiều có thể nói là khá ổn định.
• Lợi nhuận lý tưởng: Được xem xét là giao động quanh mức 12%. Trong khi đó, tỷ lệ rủi ro có thể chấp nhận là khoảng 3%.
• Chi phí giao dịch: Thường thấp hơn rất nhiều so với các phương pháp giao dịch ngắn hạn khác.
• Mức độ căng thẳng: Thay vì phải thường xuyên dán mắt vào màn hình để theo dõi biến động của giá thì Giao dịch đảo chiều chỉ mất 15 – 30 phút hàng ngày để quan sát biến động thị trường. Do vậy mà nhà giao dịch giảm thiểu được tối đa mức độ căng thẳng và thậm chí còn tiết kiệm được nhiều thời gian hơn.

Các nguyên tắc của Giao dịch đảo chiều

Bất kỳ chiến lược giao dịch nào cũng cần nhà đầu tư có kế hoạch/nguyên tắc cụ thể và Giao dịch đảo chiều không phải là ngoại lệ. Sau đây là các nguyên tắc của chiến lược Giao dịch đảo chiều …

• Nghiên cứu, đánh giá tình hình thị trường

Phương pháp Giao dịch đảo chiều không chỉ sử dụng các chỉ báo kỹ thuật mà còn áp dụng phân tích cơ bản. Điều này giúp các nhà giao dịch đánh giá được những thông tin vĩ mô/tin tức ngành ảnh hưởng như thế nào đến doanh nghiệp. Dù là tin tích cực hay tiêu cực cũng là một chỉ báo hữu hiệu giúp nhà giao dịch thận trọng hơn trong các quyết định của mình. 

• Thiết lập vùng giá trị để tham gia giao dịch

Khác với trường phái Đầu tư giá trị là mua cổ phiếu của doanh nghiệp ở mức giá rẻ hơn so với giá trị thực của nó. Nhà giao dịch theo phương pháp Giao dịch đảo chiều chỉ cần tín hiệu đảo chiều của giá để tham gia thị trường.

• Chờ đợi tín hiệu tại các vùng giá trị đó

Sau khi đã thiết lập được vùng giá trị, nhà giao dịch sẽ theo dõi các biến động của giá. Họ sẽ chờ đợi cho đến khi xuất hiện một tín hiệu rõ ràng và chắc chắn rằng giá sẽ vượt khỏi nền giá hiện tại (breakout). Các tín hiệu này là sự kết hợp của các thông tin cơ bản và phân tích kỹ thuật. 

• Xác định điểm vào lệnh, cắt lỗ và chốt lời

Xác định điểm cắt lỗ và chốt lời giúp nhà giao dịch theo phương pháp Giao dịch đảo chiều tránh được những ảnh hưởng đến từ cảm xúc. Khi giá đã vi phạm điểm cắt lỗ, họ lại mù quáng tin rằng sẽ có sự phục hồi. Khi đạt đến điểm chốt lời, họ tiếp tục hy vọng giá sẽ tăng cao hơn nữa mà bỏ qua các tín hiệu giá đang đảo chiều giảm.

• Vào lệnh và quản lý lệnh

Những nhà đầu tư theo phương pháp Giao dịch đảo chiều sẽ chia nhỏ vị thế mua thành nhiều lệnh và tập trung theo dõi. Việc quản lý lệnh được hiểu là kể từ khi đặt lệnh đầu tiên, liệu giá có di chuyển “khớp” với những gì họ dự báo. Nếu không, họ sẽ ngay lập tức đặt lệnh mua/bán với giá thấp hơn (hoặc cao hơn) hoặc hủy lệnh.

• Theo dõi và quản trị rủi ro

Rủi ro là một phần không thể tách rời trong đầu tư. Vì vậy, tầm quan trọng của việc quản trị rủi ro là không thể phủ nhận. Quản trị rủi ro giúp nhà giao dịch đảo chiều sớm phát hiện những dấu hiệu bất thường trong phương pháp giao dịch của mình, từ đó giúp tối thiểu hóa thua lỗ và bảo toàn vốn.

Các chỉ báo kỹ thuật

Mục đích của việc sử dụng các chỉ báo kỹ thuật là giúp nhà giao dịch xác định thời gian và điểm tham gia thị trường phù hợp. Các chỉ báo này được xây dựng dựa trên biến động giá và khối lượng giao dịch hàng ngày. Dưới đây là một vài chỉ báo phổ biến.

Các chỉ báo kỹ thuật thường được trader giao dịch đảo chiều sử dụng là: Chỉ báo RSI, các đường MA, dải Bollinger Bands.

Mô hình giá

Mô hình giá đối với giao dịch đảo chiều mà các trader có thể sử dụng là mô hình tam giác và mô hình đầu vai. 

Các chiến lược giao dịch đảo chiều

Một giao dịch thành công phải được xây dựng từ một nền tảng vững chắc bao gồm nghiên cứu, phân tích và xây dựng các chiến lược. Dưới đây là 4 chiến lược giao dịch đảo chiều tốt nhất mà mọi nhà giao dịch cần biết.

Chiến lược Bắt theo xu thế

Các nhà giao dịch theo chiến lược Bắt theo xu thế sẽ giữ vị thế của họ cho đến khi thị trường có dấu hiệu thay đổi. Trong khi các nhà giao dịch đảo chiều thông thường sẽ thoát khỏi vị thế bất cứ khi nào đạt được lợi nhuận mục tiêu.

Trái ngược với tâm lý thông thường của các nhà đầu tư, nhà giao dịch đảo chiều sẽ cố gắng tìm cách “Mua khi giá tăng và bán khi giá giảm”.

Nhà đầu tư theo chiến lược này sẽ tìm cách mua khi phát hiện giá tăng và tiếp tục nắm giữ với kỳ vọng giá sẽ tăng cao hơn nữa. Ngược lại, họ sẽ tìm cách bán nếu giá giảm và kỳ vọng rằng giá sẽ tiếp tục giảm trong tương lai.

Để giao dịch theo Chiến lược Bắt theo xu thế, nhà giao dịch cần phải xác định được xu hướng hiện tại của thị trường. 

Chiến lược Giao dịch tắt dần

Trái ngược với Chiến lược Bắt theo xu thế, chiến lược giao dịch tắt dần ngụ ý chống lại động lượng của giá. Nghĩa là, nhà giao dịch sẽ mua khi thị trường đang bán và bán khi thị trường đang mua. Chiến lược này có sự tương đồng nhất định với tâm lý thông thường, đó là “Mua thấp bán cao”.

Ý tưởng của chiến lược này là đặt cược vào sự đảo chiều của giá và kỳ vọng thu lợi nhuận lớn từ sự điều chỉnh. Chiến lược này sẽ đặc biệt hữu ích trong thị trường đầy biến động, “nay giảm mai tăng”, “lên thang bộ – xuống thang máy”. 

Tuy nhiên, chiến lược này tiềm ẩn rủi ro cao nếu xu hướng của thị trường đột ngột thay đổi, hôm nay tăng thì hôm sau, tuần sau vẫn tiếp tục tăng, giá cao thì sẽ có giá cao hơn. Như vậy thì nhà giao dịch đã bỏ lỡ rất nhiều cơ hội kiếm được lợi nhuận. 

Chiến lược này được cho là phù hợp với những tổ chức đầu tư, quỹ đầu tư hơn là những người mới bắt đầu. Do việc theo dõi và nhận định đòi hỏi rất nhiều kinh nghiệm và khả năng chịu đựng rủi ro.

Chiến lược Đảo chiều phá vỡ

Phá vỡ (breakout) là thuật ngữ miêu tả khi giá tăng vượt ra ngoài phạm vi nền giá hiện tại hoặc vượt ra khỏi các mốc kháng cự đã được thiết lập trước đó kèm theo khối lượng giao dịch lớn.

Các nhà giao dịch theo chiến lược này sẽ tìm kiếm sự phá vỡ về giá và khối lượng. Chiến lược này đặc biệt hữu ích với những người có kinh nghiệm giao dịch và thông thạo các chỉ báo kỹ thuật. 

Nhà giao dịch theo dõi các ngưỡng kháng cự và chỉ tham gia khi đã xác định chính xác được điểm phá vỡ kháng cự này với kỳ vọng đây là động lực tích cực hỗ trợ cho giá tiếp tục tăng. 

Có một lưu ý rằng, các nhà giao dịch theo chiến lược này có thể bị kẹt trong một cú “phá vỡ giả”. Nghĩa là, sau khi giá breakout thì giá có xu hướng đi ngược lại (giảm giá) trong các phiên sau. Vì vậy, họ phải luôn theo dõi sát sao thị trường từ khi xuất hiện phiên phá vỡ cho đến các phiên giao dịch phía sau để đảm bảo giá đi đúng hướng với kỳ vọng của họ.

Chiến lược Đảo chiều sụp đổ

Chiến lược đảo chiều sụp đổ làm một biến thể ngược lại của chiến lược phá vỡ phía trên. Sụp đổ là thuật ngữ miêu tả cho hành động giá giảm vượt ra khỏi nền giá hiện tại hoặc vượt ra ngoài ngưỡng hỗ trợ được thiết lập trước đó kèm theo volume lớn.

Nhà giao dịch theo chiến lược này sẽ tham gia vào vị thế bán khi giá cổ phiếu “sụp đổ” dưới ngưỡng hỗ trợ đã xác định. Họ kỳ vọng giá sẽ tiếp tục giảm mạnh nên đây là thời điểm thích hợp để “chốt lời”.

Ví dụ áp dụng

Hãy cùng nhìn vào biểu đồ giá của Công ty cổ phần Đầu tư Thế Giới Di Động (MWG) giai đoạn 08/2017 – 05/2018. Toàn bộ giai đoạn này hoàn thiện một mẫu hình Vai đầu vai (thuận) kinh điển. 

Kể từ cuối tháng 7/2017 – giữa tháng 10/2017, MWG đã có mức tăng giá mạnh mẽ từ vùng giá 22.000 lên vùng giá 30.000, tương đương mức tăng hơn 37%. 

Vai trái được thiết lập tạo nên đáy #1, sau khi hoàn thiện phần Đỉnh đầu, đáy thứ #2 được xác lập, từ đó nhà đầu tư có thể vẽ đường viền cổ bằng cách nối 2 đáy này lại với nhau. Kéo dài đường viền cổ sẽ cho chúng ta một vùng hỗ trợ.

Đây là mẫu hình xác nhận tín hiệu đảo chiều giảm do vậy, nhà đầu tư chỉ nên tham gia tại các mốc hỗ trợ quan trọng. Cụ thể là vùng hỗ trợ được thiết lập bởi đường viền cổ, vùng giá 28.300 – 29.500.

Đáy #1 và đáy #2 sẽ là điểm tham gia giao dịch lý tưởng cho các nhà giao dịch đảo chiều. Ngược lại, nhà đầu tư cần nhanh chóng chuyển sang vị thế bán khi biểu đồ xuất hiện “đỉnh bo tròn” báo hiệu giá sẽ đảo chiều giảm.

Vai phải được hình thành với độ cao thấp hơn phần Đỉnh đầu, điều này gia tăng độ tin cậy giảm giá của mẫu hình. Khi giá giảm vượt qua đường viền cổ, đây chính là tín hiệu cảnh báo cho nhà giao dịch đảo chiều đã đến lúc thoát khỏi vị thế.

Mặc dù có sự phục hồi với cây nến xanh mạnh mẽ nhưng volume (khối lượng giao dịch) không đủ lớn, do vậy đây không được coi là tín hiệu đảo chiều tăng đáng tin cậy. Kết cục là kể từ điểm bán (giá cắt xuống đường viền cổ), giá đã giảm hơn 21%.