Phương pháp dựng sổ khi IPO là gì?  

Có rất nhiều phương pháp để doanh nghiệp chào bán cổ phần của mình ra công chúng lần đầu. Nhưng có tới 70% các doanh nghiệp IPO trên thế giới chọn phương pháp dựng sổ. Vậy hình thức này có gì hiệu quả? 

Phương pháp dựng sổ là gì? 

Khi có nhu cầu mở rộng hoạt động kinh doanh hoặc đứng trước cơ hội phát triển gấp nhiều lần quy mô hiện tại, các doanh nghiệp sẽ cần một khoản vốn khá lớn. Có nhiều cách để có được số tiền này. Đó có thể là huy động thêm từ nhà đầu tư hiện tại, vay vốn từ các tổ chức tài chính, hoặc trở thành một công ty đại chúng để tiếp cận nguồn vốn của mọi nhà đầu tư trên thị trường.  

Việc phát hành cổ phần lần đầu ra đại chúng của doanh nghiệp được gọi là IPO. Doanh nghiệp có thể lựa chọn phương án như công bố giá tiền mỗi cổ phiếu cố định để nhà đầu tư quyết định có mua hay không. Một cách khác là tổ chức đấu giá cho lô cổ phiếu mình định bán ra. Hoặc sử dụng một phương pháp khác để cân bằng giữa giá cổ phiếu và nhu cầu về cổ phiếu đó trên thị trường. 

Hiện nay, đang có hơn 70% các doanh nghiệp trên toàn thế giới IPO bằng phương pháp dựng sổ. Phương pháp này ưu tiên về giá đặt mua của các nhà đầu tư. 

Phương pháp dựng sổ hoạt động thế nào?

Đầu tiên, các nhà đầu tư sẽ cùng tham gia đặt giá và số lượng muốn mua. Cổ phần sẽ được ưu tiên cho những nhà đầu tư đặt giá cao hơn cho đến khi hết số lượng chào bán.  

Khi tới mức giá mà số lượng chào bán còn lại nhỏ hơn số cổ phiếu đặt mua, thì mức giá đó sẽ được xác định là giá chào bán hoặc giá phân phối thành công. Tất cả mọi nhà đầu tư tham gia sẽ được mua với mức giá này. Đồng thời số cổ phần mà họ được phân phối sẽ theo tỷ lệ đặt mua.

VD: Tại mức giá chào bán 31.000 đồng, số lượng cổ phiếu đặt mua là 5.000.000 cổ phiếu. Nhưng số lượng cổ phiếu còn lại để phân phối là 3.000.000 cổ phiếu. Như vậy, số lượng cổ phiếu sẽ phân phối cho nhà đầu tư Nguyễn Văn A được tính theo công thức sau:

 

Số lượng ông A được phân phối	=	Số lượng cổ phiếu ông A đặt mua	x	3.000.000
		5.000.000

 

Trong trường hợp số lượng cổ phiếu nhà đầu tư ,sau khi tính toán theo tỷ lệ, là số lẻ như 10.244 cổ phiếu. Số lượng này sẽ được làm tròn xuống đến số hàng trăm thành 10.200 cổ phiếu.  

Dựng sổ mang lại hiệu quả gì? 

Ngoài phương thức dựng sổ, các phương thức khác khi IPO doanh nghiệp có thể kể đến như sử dụng mức giá cố định mà doanh nghiệp công bố ban đầu, hoặc phương pháp đấu giá cổ phiếu.  

Việc sử dụng mức giá cố định khi IPO có thể mang đến 2 vấn đề. Hoặc doanh nghiệp bị định giá quá cao, hoặc mức định giá của doanh nghiệp quá thấp. Với trường hợp bị định giá thấp, doanh nghiệp sẽ bỏ lỡ cơ hội huy động được lượng vốn cần thiết cho hoạt động của mình. 

Trong khi nếu định giá ban đầu quá cao, nhà đầu tư sẽ ít có cơ hội mua cổ phần và khiến họ có nguy cơ chịu thiệt hại sau khi doanh nghiệp chính thức trở thành công ty niêm yết.  

Bên cạnh đó, IPO thông qua phương pháp dựng sổ còn là một hình thức minh bạch về giá cho nhà đầu tư. Kết quả của việc dựng sổ được quyết định bởi mức giá và số lượng cổ phiếu nhà đầu tư sẵn sàng mua. Nếu giá cao hơn mức giá chào bán tối thiểu, điều có nghĩa đây là cổ phiếu hấp dẫn với thị trường, hứa hẹn khả năng thanh khoản cao và mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư.  

Mức giá chào bán cuối cùng cũng là mức giá thấp hơn giá đặt của người trả cao nhất. Như vậy nhà đầu tư sẽ không tham gia một cuộc đấu giá để mua cổ phiếu.  

Tạm kết

Mặc dù có lợi ích nhất định cho việc IPO của doanh nghiệp và quyết định của nhà đầu tư. Tuy nhiên, hạn chế của hình thức IPO này là không phải mọi nhà đầu tư đăng ký cũng mua được đủ số cổ phiếu mình muốn. Đôi khi việc phân phối sẽ chỉ đạt một phần số lượng đặt mua ban đầu.

Trên đây là toàn bộ chia sẻ về phương pháp dựng sổ khi IPO. Mong rằng bạn đọc đã nắm được những kiến thức cơ bản về hình thức này. Đừng quên theo dõi DNSE để đọc thêm nhiều thông tin hữu ích về tài chính và chứng khoán.

Đừng bỏ lỡ cơ hội đầu tư vào công ty Chứng khoán Công nghệ số 1 Việt Nam – Công ty Chứng khoán DNSE tại đây.