Hệ số Beta là gì? Ý nghĩa của hệ số Beta trong chứng khoán

Hệ số Beta là một thước đo rủi ro mức độ biến động của một cổ phiếu hoặc danh mục đầu tư so với thị trường chung. Việc hiểu rõ chỉ số Beta giúp nhà đầu tư lựa chọn cổ phiếu phù hợp với khẩu vị rủi ro, tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu thua lỗ. Vậy hệ số Beta trong chứng khoán là gì? Cách tính hệ số Beta như thế nào? Ý nghĩa và sự ứng dụng của hệ số này ra sao?

Hệ số Beta là gì trong chứng khoán?

Hệ số Beta (β) đo lường mức độ biến động của giá cổ phiếu so với chỉ số thị trường. 

Hệ số trên giúp nhà đầu tư tính toán được mức rủi ro của một cổ phiếu, từ đó có thể lựa chọn cổ phiếu phù hợp với khẩu vị rủi ro của mình.

Ví dụ: Nếu VN-Index tăng 10%, cổ phiếu có Beta = 1.2 sẽ tăng khoảng 12%. Beta giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro và dự đoán lợi nhuận tiềm năng.

Ý nghĩa của hệ số Beta trong chứng khoán

Hệ số Beta giúp nhà đầu tư hiểu rõ rủi ro và tiềm năng lợi nhuận:

Hệ số Beta	Ý Nghĩa	Ví dụ (VN-Index tăng 5%)
Beta = 1	Cổ phiếu biến động cùng thị trường	Cổ phiếu tăng 5%
Beta > 1 (VD: 1.5)	Cổ phiếu biến động mạnh hơn	Cổ phiếu tăng 7.5%
0 < Beta < 1 (VD: 0.5)	Cổ phiếu ít biến động hơn	Cổ phiếu tăng 2.5%
Beta = 0	Không chịu ảnh hưởng thị trường	Cổ phiếu không đổi
Beta < 0	Biến động ngược thị trường	Cổ phiếu giảm (hiếm)

Bằng chứng thực tế:

• Theo HOSE (2024), cổ phiếu ngân hàng như VCB có Beta ≈ 1.3, biến động mạnh hơn VN-Index, phù hợp với nhà đầu tư chấp nhận rủi ro cao.
• Cổ phiếu tiêu dùng như VNM có Beta ≈ 0.9, ít biến động, phù hợp với nhà đầu tư thận trọng.

Cách tính hệ số Beta

Công thức tính hệ số Beta:

β = Cov(Ri,Rm) / Var(Rm)

Trong đó:

• Cov(Ri, Rm): Hiệp phương sai giữa tỷ suất sinh lời của cổ phiếu (Ri) và thị trường (Rm).
• Var(Rm): Phương sai của tỷ suất sinh lời thị trường.
• Ri: Tỷ suất sinh lời của cổ phiếu, tính bằng: Ri = (P1 – P0) / P0 
  • P1: giá đóng cửa hiện tại.
  • P0: giá đóng cửa trước đó.
• Rm: Tỷ suất sinh lời của thị trường (ví dụ: VN-Index).

Tuy nhiên, nhìn chung nhà đầu tư không cần quá quan tâm đến cách tính này vì số liệu luôn được cung cấp sẵn bởi các công ty chứng khoán.

VD: Giả sử cổ phiếu A và VN-Index có lợi nhuận hàng tháng như sau:

Tháng	Lợi nhuận CP A (Ri)	Lợi nhuận VN-Index (Rm)
1	5%	3%
2	-2%	1%
3	8%	6%
4	4%	2%
5	-1%	-3%

Bước 1: Tính Covariance Cov(Ri,Rm))

• Lợi nhuận trung bình Ri : Ri = (5−2+8+4−1) / 5= 2.8%
• Lợi nhuận trung bình Rm: Rm = (3+1+6+2−3) / 5= 1.8%
• Hiệp phương sai: 

Bước 2: Tính Variance (Var(Rm))

Bước 3: Tính hệ số Beta:

Kết luận:

• Beta của cổ phiếu A là 0.95, nghĩa là cổ phiếu này ít biến động hơn thị trường (VN-Index).

Ứng dụng của hệ số Beta trong chứng khoán

Nhà đầu tư khi đã nắm chắc được kiến thức về hệ số beta, có thể ứng dụng vào quá trình đầu tư của mình. Dưới đây là một số ứng dụng của hệ số này mà nhà đầu tư cần chú ý:

• Hệ số beta nêu lên mối tương quan sự biến động của cổ phiếu với biến động của thị trường, qua đó, nhà đầu tư có thể ước tính tỷ suất sinh lời của bản thân. Một số trang web sẽ có hệ số trên khác nhau do chọn thời điểm tính toán khác nhau. Bạn có thể tham khảo chỉ số beta một số cổ phiếu trên DNSE như HPG, SHS, DRC,..
• Nhà đầu tư có thể lựa chọn được cổ phiếu có mức độ rủi ro phù hợp với bản thân thông qua việc tính toán hệ số.
• Hệ số B là một yếu tố quan trọng trong mô hình định giá tài sản vốn CAPM nổi tiếng; có thể giúp nhà đầu tư phân tích cũng như định giá cổ phiếu.

Xem thêm: 3 công thức định giá cổ phiếu đơn giản F0 chứng khoán cần biết

Bài viết trên của DNSE hy vọng đã mang lại nhiều kiến thức tổng quan nhất cho bạn đọc về hệ số beta trong chứng khoán. Từ đó, có thể giúp bạn áp dụng những kiến thức trên vào quá trình đầu tư và mang hiệu quả hơn. Entrade X là ứng dụng giao dịch thông minh và miễn phí của DNSE nhằm đơn giản hóa đầu tư. Hãy click vào đường link để mở tài khoản và nhận ngay 200k!