Báo cáo cập nhật chất lượng tài sản ngành ngân hàng quý I/2025 từ Công ty cổ phần Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho thấy, nợ xấu quay đầu tăng mạnh sau quý IV/2024 tích cực.

Nợ xấu nhiều khả năng tăng trong quý II

Nhìn lại bức tranh nợ xấu hiện nay, theo TS. Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, sau khi Nghị quyết 42/2017/QH14 ngày 21/6/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng (Nghị quyết 42) hết hiệu lực, ý thức trả nợ của khách hàng dù có sự cải thiện, song vẫn còn tình trạng buông lỏng so với giai đoạn trước, khiến tỷ lệ nợ xấu tiếp tục có xu hướng tăng.

Tính đến ngày 31/12/2024, tỷ lệ nợ xấu toàn hệ thống ở mức khoảng 5,36%. Riêng trong 2 tháng đầu năm 2025, tỷ lệ này tăng lên 5,47%, tương ứng giá trị tuyệt đối khoảng 34.000 tỷ đồng.

Cũng theo ông Hùng, mặc dù tốc độ xử lý nợ xấu tại các ngân hàng được cải thiện, phần lớn vẫn dựa vào nguồn dự phòng rủi ro, chiếm trên 48%. Tỷ trọng nợ được xử lý bằng nguồn trả nợ từ khách hàng đạt hơn 35%, còn lại thông qua xử lý tài sản bảo đảm khoảng trên 7.000 tỷ đồng.

"Tốc độ xử lý nợ xấu đang có dấu hiệu chậm lại rõ rệt. Trong bối cảnh đó, việc sửa đổi, bổ sung Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 được kỳ vọng sẽ mang lại tác động tích cực, tạo cơ sở pháp lý cho việc xử lý nợ xấu" - ông Hùng kỳ vọng.

Nguồn: VDSC.

Số liệu từ VDSC cũng cho thấy, nợ xấu nội bảng từ các khoản cho vay khách hàng của 27 ngân hàng niêm yết tăng hơn 37 nghìn tỷ đồng trong quý I/2025, sau khi đã giảm hơn 25 nghìn tỷ đồng vào quý trước đó, tương ứng mức tăng 16% so với quý liền kề.

Qua đó, quy mô nợ xấu nội bảng cuối quý I/2025 tăng lên mức hơn 265 nghìn tỷ đồng, tương ứng với tỷ lệ nợ xấu là 2,16%. Mặc dù tỷ lệ này tăng mạnh so với 1,92% của quý IV/2024, mức này vẫn thấp hơn mức đỉnh 2,26% đạt được vào quý III/2024.

Ước tính từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), nợ xấu tại các tổ chức tín dụng yếu kém khoảng 537 nghìn tỷ đồng, chiếm 65% nợ xấu nội bảng của hệ thống và tập trung chủ yếu tại SCB.

Theo báo cáo của NHNN, trong 5 tổ chức tín dụng yếu kém, nợ xấu SCB lớn nhất là 98,5%. Tiếp sau là DongABank (nay là Vikki Bank) là 46,1%; CB (nay là VCB Neo) là 43,76%. Còn lại GPBank là 15,87% và OceanBank (nay là MBV) có tỷ lệ nợ xấu 7,18%. Nợ xấu của các tổ chức tín dụng không bao gồm các tổ chức tín dụng yếu kém ước đạt 295 nghìn tỷ đồng.

Tỷ lệ bao phủ nợ xấu giảm còn 92%

Cũng theo VDSC, các ngân hàng niêm yết đã xử lý rủi ro tín dụng (xóa nợ xấu nội bảng) khoảng 27 nghìn tỷ đồng trong quý I/2025 (so với 36 nghìn tỷ đồng của quý IV/2024). Như vậy, nợ xấu hình thành ròng (mức tăng trước khi xử lý rủi ro) trong quý I/2025 là 64,5 nghìn tỷ đồng, xấp xỉ 0,53% quy mô cho vay khách hàng và tăng mạnh so với mức gần 11 nghìn tỷ đồng quý trước.

Trong đó, nợ xấu hình thành ròng tính riêng cho nhóm ngân hàng (không bao gồm công ty tài chính) là 57,5 nghìn tỷ đồng. Diễn biến nợ xấu của BIDV và VietinBank chịu ảnh hưởng từ các khoản cho vay doanh nghiệp vật liệu xây dựng đã được cơ cấu lại trước đó.

"Trong khi đó, nợ xấu phát sinh mới tại các ngân hàng thương mại cổ phần đến từ các khoản vay mua bất động sản của khách hàng cá nhân tại các dự án chậm bàn giao do vướng mắc pháp lý" - VDSC đánh giá.

Dù nợ xấu dự báo tiếp tục tăng quý II, song quy mô tăng của nợ xấu sẽ có sự phân hóa. Theo VDSC, điều này là do phần lớn nợ xấu phát sinh của BIDV và VietinBank trong quý I/2025 đến từ các khoản nợ đã cơ cấu lại của khách hàng doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực vật liệu xây dựng. Theo VietinBank, các khoản nợ này đã vượt qua thời gian thử thách và đủ điều kiện trở về nhóm nợ đủ tiêu chuẩn (nợ nhóm 1) trong tháng 4/2025. Do đó, hai ngân hàng quốc doanh này có thể ghi nhận hoàn nhập dự phòng từ các khoản nợ này trong quý II/2025.

Trong khi đó, nhóm ngân hàng thương mại cổ phần tiếp tục phải đối mặt với nợ xấu từ mảng bán lẻ liên quan tới các khoản vay mua bất động sản dự án của các nhà phát triển gặp khó khăn trong quý II/2025, trước khi các vấn đề về pháp lý được giải quyết kỳ vọng trong nửa cuối năm nay.

Trong bối cảnh nợ xấu gia tăng, bộ đệm nợ xấu đang ở mức thấp nhiều năm. Theo đó, chi phí trích lập dự phòng rủi ro tín dụng cụ thể là gần 29 nghìn tỷ đồng, chỉ chiếm 45% nợ xấu hình thành ròng.

Báo cáo từ Vietnam Report mới công bố cũng cho thấy, bộ đệm dự phòng cũng có sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm có quy mô khác nhau.

Theo đó, các ngân hàng thương mại có quy mô tài sản trên 1 triệu tỷ luôn có đủ nguồn lực trích lập dự phòng, LLR luôn trên 125% dù không tránh khỏi xu hướng suy giảm. Ở nhóm quy mô dưới 300 nghìn tỷ đồng, LLR hoàn toàn trái ngược, đã xuống dưới 40% từ năm 2023, đi qua vùng đáy 29% vào quý II/2024 và hiện tăng 38%.

Việc xử lý triệt để hàng trăm nghìn tỷ đồng nợ xấu không chỉ giúp giải phóng nguồn lực tài chính bị đóng băng mà còn tạo động lực mới cho tăng trưởng kinh tế. Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng nếu được thông qua, ban hành những cơ chế đặc thù giúp các tổ chức tín dụng xử lý nợ xấu, giảm bớt áp lực trích lập dự phòng, luân chuyển dòng vốn quay trở lại thị trường./.