Tại phiên chất vấn sáng 19/6, Đại biểu Khang Thị Mào (đoàn Yên Bái) đề cập việc Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành Nghị quyết 192, trong đó đặt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên, làm nền tảng hướng tới mức tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030. Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng làm rõ các giải pháp cụ thể đối với khu vực doanh nghiệp Nhà nước nhằm đóng góp vào việc hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng đã đề ra.

Trong khi đó, Đại biểu Dương Tấn Quân (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) dẫn lại nội dung Nghị quyết số 12, trong đó chỉ rõ hạn chế lớn của doanh nghiệp Nhà nước hiện nay là cơ chế quản trị chậm đổi mới, hiệu quả thấp, chưa tiệm cận với các thông lệ và chuẩn mực quốc tế, tính công khai, minh bạch còn hạn chế. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng làm rõ các giải pháp nhằm đổi mới công tác quản trị doanh nghiệp Nhà nước theo hướng hiện đại, phù hợp với thông lệ quốc tế.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện Bộ đang trực tiếp quản lý 18 tập đoàn, doanh nghiệp Nhà nước. Từ góc độ cơ quan chủ quản, Bộ Tài chính yêu cầu các doanh nghiệp này phát huy tối đa quyền chủ động đã được trao, vận hành linh hoạt theo cơ chế thị trường tương tự doanh nghiệp tư nhân.

Theo Bộ trưởng, mục tiêu tăng trưởng 8% không chỉ là con số, mà là cam kết đồng hành cùng Đảng, Nhà nước và nhân dân trong phát triển kinh tế. Qua rà soát, Bộ nhận định các doanh nghiệp thuộc phạm vi quản lý hoàn toàn có khả năng thực hiện thành công kế hoạch kinh doanh với mức tăng trưởng này.

Để đạt mục tiêu, Bộ yêu cầu các doanh nghiệp chú trọng tối ưu hóa chi phí, xây dựng kế hoạch kinh doanh hiệu quả hơn. Bộ trưởng cũng nhấn mạnh, khi đặt mục tiêu tăng trưởng chung 8%, sẽ có doanh nghiệp vượt, có doanh nghiệp chưa đạt, nhưng quan trọng là phải đánh giá khách quan, minh bạch.

“Trường hợp không đạt ở mức độ nào đó sẽ bị nhắc nhở, mức độ khác có thể được miễn trách nhiệm. Cơ chế hiện nay rất công khai, minh bạch”, ông Thắng khẳng định.

Về vấn đề chuyển giao cơ quan chủ quản vốn của các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước từ Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước về Bộ Tài chính, cùng với việc sắp tới sẽ tiếp nhận thêm nhiều doanh nghiệp từ các bộ, ngành, địa phương, Đại biểu Trần Văn Tiến (đoàn Vĩnh Phúc) đặt câu hỏi: Đến tháng 3/2025, tỷ lệ các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt đề án cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước mới chỉ đạt khoảng 18%. Bộ Tài chính cũng đã chỉ ra 5 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng chậm trễ, trong đó có việc quy trình xin ý kiến của các bộ, ngành liên quan kéo dài.

Do đó, Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết, Bộ đã có đề xuất gì với Chính phủ để rút ngắn quy trình này, và đâu là những giải pháp trọng tâm trong thời gian tới nhằm đẩy nhanh tiến độ cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước

Trả lời chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, quá trình cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước, đặc biệt là việc sáp nhập, chuyển giao doanh nghiệp, vốn và tài sản vẫn gặp không ít khó khăn do thiếu hành lang pháp lý đầy đủ và rõ ràng. Một số tình huống phát sinh thực tế trong quá trình tái cơ cấu chưa được quy định cụ thể trong Luật số 69 và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Nhằm khắc phục điểm nghẽn này, Quốc hội đã thông qua việc sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, tạo cơ sở pháp lý cho việc hợp nhất, sáp nhập giữa các doanh nghiệp Nhà nước và các công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuộc sở hữu Nhà nước, cùng với các trường hợp khác theo hướng dẫn của Chính phủ.

Ngoài ra, quy định mới cũng cho phép chuyển giao vốn, tài sản và cả dự án đầu tư giữa các doanh nghiệp Nhà nước, cũng như giữa doanh nghiệp và cơ quan đại diện chủ sở hữu. Những nội dung như quyền mua cổ phần, quyền ưu tiên mua cổ phần cũng được làm rõ về quy trình chuyển giao.

Bộ trưởng nhấn mạnh rằng, các quy định sửa đổi lần này sẽ góp phần tháo gỡ triệt để các điểm nghẽn được nêu, đặc biệt là trong khâu lấy ý kiến của các thành viên Chính phủ, vốn là một trong những nguyên nhân gây chậm trễ thời gian qua. Việc có khung pháp lý thống nhất sẽ giúp các cơ quan liên quan đưa ra quyết định nhanh chóng, đảm bảo tiến độ cơ cấu lại doanh nghiệp và tăng tính chủ động trong xử lý các tình huống cụ thể, như từng xảy ra tại Tổng công ty Hàng không Việt Nam.