Chịu tác động bởi bất định thương mại toàn cầu

Thị trường đang tiến gần tới thời điểm kết thúc giai đoạn tạm hoãn áp thuế kéo dài 90 ngày. Cùng với yếu tố không chắc chắn trong pháp lý về các điều luật mà Tổng thống Donald Trump sử dụng để áp thuế, chính sách thương mại của Mỹ đang góp phần gia tăng đáng kể mức độ bất định toàn cầu.

Ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS), nhận định: "Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu khó có thể dự báo mức thuế cụ thể, khi ông Trump liên tục thay đổi luận điệu về mức thuế và thời điểm áp dụng. Điều này khiến doanh nghiệp bị động về giá thành, đơn hàng cũng như kế hoạch phục vụ khách hàng".

Theo ông Sơn, đây là một trong những nhân tố tạo ra sự thiếu ổn định cho thị trường tài chính nói chung.

Dữ liệu từ Bloomberg cho thấy, trong giai đoạn 2018–2019, khi chính sách thương mại của ông Trump biến động liên tục, thị trường chứng khoán toàn cầu cũng biến động mạnh. Tại Việt Nam, VN-Index từng lập đỉnh quanh ngưỡng 1.200 điểm, sau đó giảm về vùng 860–900 điểm. Đến năm 2025, chỉ số đo lường mức độ bất định chính sách toàn cầu thậm chí vọt lên mức cao kỷ lục trong lịch sử – khoảng 15 điểm.

Dù chỉ số này đã hạ nhiệt gần đây, nhưng theo ông Sơn, vẫn chưa thể trở lại trạng thái bình thường do Mỹ không đủ thời gian đàm phán với tất cả các đối tác thương mại. Bên cạnh đó, những tranh cãi pháp lý liên quan đến các điều luật ông Trump sử dụng sẽ tiếp tục tạo ra biến động mới.

Thị trường tài chính, theo ông Sơn, vốn rất nhạy cảm với các bất định chính sách. Cả ba thị trường – chứng khoán, tiền tệ và trái phiếu – đều từng chịu ảnh hưởng mạnh trong các giai đoạn như khi dịch COVID-19 bùng phát (tháng 3/2020), hoặc khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất năm 2022. Gần đây, thị trường tiếp tục rung lắc do hiện tượng carry trade liên quan đến đồng yên Nhật (tháng 9/2024) và làn sóng "chiến tranh thương mại 2.0" của ông Trump (tháng 4/2025).

"Việc ông Trump tạm hoãn áp thuế giúp mức độ biến động thị trường hạ nhiệt, quay về gần mức trung bình", ông Sơn nhận định.

Trên thị trường, nhiều chuyên gia đồng thuận rằng vùng đáy thiết lập trong tháng 4 vừa qua có thể là mức thấp nhất trong năm nay. Dù chính sách thuế quan thời gian tới có thay đổi thế nào, thị trường nhiều khả năng không giảm sâu hơn. Về mặt tâm lý, nhà đầu tư cũng đã có sự điều chỉnh trong đánh giá sau giai đoạn biến động vừa qua.

Một số tờ báo quốc tế nhận định, ông Trump thường không thực hiện đúng những tuyên bố gay gắt ban đầu. Điều này từng xảy ra năm 2018 khi ông tuyên bố áp thuế rất cao lên Trung Quốc, nhưng sau các vòng đàm phán, chính sách này bị trì hoãn cho đến cuối năm. Ông Sơn cho rằng đây có thể là "phong cách đàm phán" đặc trưng của ông Trump – đẩy tình huống tới đỉnh điểm rồi mở đường cho thương lượng nhằm đạt được lợi ích tối đa cho Mỹ.

Tích luỹ cho chu kỳ mới

Ông Trần Hoàng Sơn cho rằng, dù ngắn hạn còn nhiều biến động, nhưng triển vọng trung – dài hạn của các thị trường, đặc biệt là nhóm cận biên và mới nổi, là tích cực.

“Trong nguy có cơ. Khi thị trường biến động mạnh, cũng là thời điểm xuất hiện cơ hội mua vào và nắm giữ cho chu kỳ tăng trưởng mới”, ông Sơn nhận định.

Đồng USD hiện đã suy yếu, khiến nhiều nhà đầu tư quốc tế giảm tỷ trọng nắm giữ tài sản định giá bằng USD, đặc biệt là tại Mỹ. Dòng tiền này đang có dấu hiệu quay lại các thị trường mới nổi và cận biên. Ông Sơn cho rằng, nếu định giá doanh nghiệp rẻ, ít bị biến động bởi yếu tố thuế quan, nhà đầu tư có thể yên tâm mua vào trong giai đoạn điều chỉnh và nắm giữ cho sóng tăng cuối năm nay.

Xét về kỹ thuật, cây nến tháng 5 trên biểu đồ là cây nến “chữa lành” cho cú điều chỉnh mạnh trong tháng 4. Màu xanh của cây nến tháng 5 đã gần như bao phủ toàn bộ thân nến giảm tháng trước. Trung hạn, thị trường vẫn trong xu hướng đi ngang kéo dài từ giữa năm 2024 đến nay, với vùng dao động chính quanh mốc 1.200 điểm và kháng cự phía trên quanh 1.300–1.320 điểm.

“Cây nến tháng 5 thể hiện niềm tin đã quay trở lại. Sau khi cổ phiếu giảm sâu trong tháng 4, dòng tiền trung – dài hạn đã tham gia trở lại, giúp giữ nhịp cho chỉ số cho đến hiện tại”, ông Sơn cho biết.

Dù vậy, về trung hạn, thị trường vẫn đang trong pha tích luỹ đi ngang. Ông Sơn so sánh với các giai đoạn tích luỹ trước đây như 2004–2005 hoặc 2014–2015, khi sau giai đoạn “lình xình”, thị trường thường bứt phá rất mạnh. “Tôi kỳ vọng thị trường hiện cũng đang trong pha tích luỹ, vì xu hướng theo Fibonacci vẫn là đi lên”, ông nhấn mạnh.

Cây nến tháng 4 có phần bấc dưới rất dài – một tín hiệu kỹ thuật thường cho thấy khả năng tăng điểm trong tương lai. Thực tế, trong tháng 5, VN-Index đã bật lên gần vùng 1.338 điểm và tiệm cận một số kháng cự mạnh. Do đó, các nhịp điều chỉnh đầu tháng 6 được xem là diễn biến bình thường. Nếu trong nửa sau tháng 6 xuất hiện điều chỉnh, nhà đầu tư trung hạn có thể cân nhắc mua vào, chuẩn bị sóng vào tháng 9–10 tới.

Ở góc độ vĩ mô, ông Sơn cho rằng Nghị quyết 68 mới được Chính phủ ban hành có thể là bước ngoặt thay đổi bản chất kinh tế Việt Nam trong ít nhất 50 năm tới. Giai đoạn hiện nay có tính chất "bản lề", với hàng loạt chính sách, nghị quyết được đưa ra nhằm thúc đẩy nhằm tháo gỡ khó khăn và tạo lực đẩy mới. Trong đó, khối doanh nghiệp tư nhân được kỳ vọng sẽ là nhóm hưởng lợi đầu tiên.

"Chẳng hạn, từ đầu năm đến nay, nhiều doanh nghiệp bất động sản từng gặp khó về pháp lý và quy hoạch đã được tháo gỡ. Nhờ vậy, cổ phiếu bất động sản có sự hồi phục mạnh, như NVL, CEO, DIG… Đây là hiện tượng do định giá thấp và sự tháo gỡ từ Chính phủ. Nhờ vậy, những tháng cuối năm có thể có diễn biến tích cực hơn. Thị trường sẽ còn rung lắc, nhưng là để đi lên, chứ không phải đi xuống", ông Sơn kết luận.