Trong bối cảnh nhiều tín hiệu cải cách từ trung ương đang được kỳ vọng khơi thông động lực tăng trưởng, nhưng thực tế dưới cơ sở vẫn còn không ít điểm nghẽn, thì cách tiếp cận của ngân hàng thương mại – mắt xích huyết mạch trong chuỗi vận hành nền kinh tế, cần đổi mới hơn bao giờ hết.

Chia sẻ tại Diễn đàn đầu tư Việt Nam 2025, chiều 3/6, ông Phạm Hồng Hải, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB), đã đưa ra một loạt quan điểm đáng chú ý về sự thay đổi tư duy trong hoạt động ngân hàng và cách OCB đang lựa chọn đồng hành với doanh nghiệp.

Theo ông Hải, dù chủ trương từ cấp trung ương đã rất rõ ràng trong việc khuyến khích kinh tế tư nhân, nhưng thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp vẫn đang loay hoay trong rào cản hành chính. Đặc biệt, việc sáp nhập các đơn vị hành chính khiến nhiều cơ quan địa phương tạm dừng cung cấp giấy phép hoặc trì hoãn xử lý hồ sơ, với lý do “chờ hoàn thiện bộ máy”.

“Chúng tôi làm việc với nhiều doanh nghiệp và thấy họ đang rất khó khăn. Chủ trương bên trên mở rồi, nhưng dưới thì doanh nghiệp vẫn ngất ngư vì rào cản, vì phải chờ cấp phép từ các cơ quan đang sáp nhập. Nhiều nơi nói thẳng là chưa cung cấp được giấy tờ gì cho đến khi bộ máy mới hoàn thiện xong”, ông Hải nói.

Chuyển mình khỏi “tư duy tiệm cầm đồ”, dám nhìn vào dòng tiền thay vì cầm cố tài sản, mạnh dạn hỗ trợ startup và SME – đó là những dấu hiệu tích cực mà OCB đang phát đi.

Trong bức tranh đầy bất định ấy, OCB chọn cách không ngồi yên chờ đợi. Theo ông Hải, bản thân ngân hàng cũng phải xây dựng nhiều kịch bản dự phòng, bởi khó có thể đoán định tương lai. Nhưng quan trọng hơn, OCB đặt niềm tin vào những doanh nghiệp có quyết tâm và tư duy làm ăn nghiêm túc, coi đây là cơ hội để cùng nhau kiến tạo giá trị.

“Chúng tôi thấy có những doanh nghiệp thực sự muốn làm tử tế, và họ nhìn thấy cơ hội trong khó khăn. Với những doanh nghiệp như vậy, OCB sẵn sàng đồng hành. Ngân hàng cần lựa chọn, nhưng cũng cần dũng cảm để chia sẻ rủi ro một cách có kiểm soát”, ông Hải nhấn mạnh.

Đáng chú ý, người đứng đầu OCB đã thẳng thắn chỉ ra tư duy “lỗi thời” của nhiều ngân hàng nội địa khi đánh giá tín dụng doanh nghiệp chỉ dựa trên tài sản đảm bảo, thay vì đánh giá dòng tiền và hiệu quả kế hoạch kinh doanh.

“Trước đây, tôi làm ngân hàng nước ngoài rồi mới chuyển sang ngân hàng nội, và thấy rất rõ một điều: Tư duy cho vay trong nước vẫn quá nặng vào tài sản cầm cố. Gần như giống như tiệm cầm đồ, phải có tài sản thì mới dám cho vay”, ông Hải chia sẻ.

Theo ông, tư duy này cần phải thay đổi, đặc biệt khi thị trường đang có nhiều biến động và doanh nghiệp cần vốn để tận dụng cơ hội hoặc vượt qua giai đoạn khó khăn. Ngân hàng phải học cách hiểu khách hàng từ bên trong, từ dòng tiền, mô hình kinh doanh, đến rủi ro vận hành, thay vì chỉ nhìn vào sổ đỏ hay bất động sản.

Một trong những điểm nhấn đáng chú ý trong chiến lược của OCB là việc ngân hàng đã triển khai chương trình cho vay dành riêng cho doanh nghiệp startup, điều mà rất ít ngân hàng thương mại truyền thống dám thực hiện.

“Đây là bước đi rất mới, nhưng chúng tôi tin rằng nếu biết chọn lọc, biết đồng hành, thì việc cho vay startup không hề là mạo hiểm, mà là đầu tư vào tương lai”, ông Hải nói.

Tuy nhiên, ông Hải cũng cảnh báo một nguy cơ đáng lưu tâm: Nếu chỉ tập trung hỗ trợ các doanh nghiệp tư nhân lớn, thì vô tình thu hẹp sân chơi cho doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) vốn chiếm hơn 97% số lượng doanh nghiệp tại Việt Nam.

“Tôi lo ngại rằng nếu không thiết kế chính sách hợp lý, sẽ chỉ có một vài "đại bàng" được hưởng lợi, còn SME tiếp tục lúng túng đứng ngoài cuộc chơi. Ngân hàng cũng cần nhìn lại cách tiếp cận để SME có thể tiếp cận vốn dễ hơn”, ông Hải nhận định.

Xem thêm tại nguoiquansat.vn