Ngay từ phiên đầu tuần 16/6, cổ phiếu dầu khí tăng mạnh, với nhiều mã như PTV, PVC tăng trần, OIL tăng 10,6%. Các mã PVD, POS, PVS, BSR, PVB và PLX cũng tăng 3–8,5%.

Diễn biến này đồng pha với giá dầu thế giới tăng, sau khi Israel không kích vào Iran khiến giới đầu tư lo ngại về gián đoạn vận chuyển tại eo biển Hormuz – nơi chiếm gần 20% sản lượng dầu toàn cầu. Giá WTI vượt mốc 75 USD/thùng, Brent lên gần 80 USD/thùng, tạo lực đẩy rõ rệt với cổ phiếu năng lượng.

Diễn biến giá dầu và phản ứng tức thời từ thị trường có thể tạo ra nhịp tăng kỹ thuật, nhưng để xác định xu hướng bền vững, cần nhìn sâu vào các yếu tố nền tảng và dòng tiền thực chất.

Tác động tâm lý và giới hạn của sóng địa chính trị

Theo ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân tại Chứng khoán Yuanta Việt Nam, các sự kiện địa chính trị như căng thẳng Israel – Iran thường ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường chứng khoán trong khoảng một tháng, nhưng tác động này thường không kéo dài. Sau 3 đến 12 tháng, thị trường thường hồi phục nếu sự kiện không lan rộng sang lĩnh vực kinh tế.

Ông Minh cho rằng thị trường Việt Nam phản ứng chậm hơn do cơ cấu nhà đầu tư cá nhân chiếm tỷ trọng lớn, dễ bị chi phối bởi tâm lý. Vì vậy, nhà đầu tư cần quản trị rủi ro ngắn hạn để tránh bị động khi thị trường đảo chiều. Ông cũng lưu ý rằng cổ phiếu năng lượng thường được xem là nơi trú ẩn khi có rủi ro, nhưng mức phân bổ vào nhóm này hiện vẫn thấp. Dù định giá đang rẻ so với chỉ số, dòng tiền tổ chức chưa tham gia mạnh.

Cổ phiếu dầu khí có tương quan cao với giá dầu Brent. Tuy nhiên, giá dầu vẫn chịu ảnh hưởng từ yếu tố như thuế quan và tăng trưởng toàn cầu suy yếu. Do đó, kỳ vọng đầu tư cần đặt trong bối cảnh rõ ràng, thay vì phản ứng nhất thời với tin tức chính trị.

Những phân tích trên cho thấy, yếu tố địa chính trị có thể kích hoạt sóng tăng nhưng không đủ sức giữ nhịp nếu thiếu vắng lực đỡ từ dòng tiền lớn và kết quả kinh doanh thực tế.

Triển vọng ngành dầu khí: Cơ hội đi kèm cảnh báo

Theo báo cáo của Agriseco, căng thẳng Trung Đông có thể đẩy giá dầu lên cao nếu nguồn cung qua eo Hormuz bị gián đoạn. Khi đó, doanh nghiệp thượng nguồn như PVD, PVS sẽ được hưởng lợi trước. Tuy vậy, Agriseco lưu ý rằng thị trường thường chỉ phản ứng ngắn hạn với các sự kiện như vậy. Các đợt điều chỉnh sau đó có thể là cơ hội tích lũy nếu không phát sinh khủng hoảng lớn.

Về dài hạn, ngành dầu khí Việt Nam còn nhiều vấn đề. Các mỏ hiện hữu đang suy giảm sản lượng, trong khi các dự án mới như Lô B – Ô Môn, Nam Du – U Minh triển khai chậm do vướng cơ chế đầu tư và thủ tục phê duyệt. Nếu không được tháo gỡ, ngành sẽ thiếu nguồn cung mới trong khi cầu tăng.

Agriseco cho rằng nhà đầu tư trung hạn có thể xem xét tích lũy cổ phiếu cơ bản nếu xuất hiện nhịp điều chỉnh. Tuy nhiên, cần thận trọng với những mã tăng mạnh mà chưa có chuyển biến về hoạt động kinh doanh. Lợi nhuận cần đến từ dòng tiền thật, không chỉ từ kỳ vọng theo giá dầu.

Điểm đáng chú ý là thị trường đang phản ứng nhanh với giá dầu, trong khi các vấn đề cấu trúc như tiến độ đầu tư và năng lực khai thác lại cần thời gian dài để cải thiện.

Định giá hấp dẫn nhưng cần động lực thực chất

Chứng khoán Vietcombank (VCBS) đánh giá triển vọng ngành dầu khí Việt Nam tích cực trong nửa cuối 2025. Giá dầu dự kiến duy trì vùng 70–80 USD/thùng. Trong nước, nhu cầu tiêu thụ hồi phục sẽ hỗ trợ nhóm hạ nguồn. Các dự án lớn như Lô B – Ô Môn được đẩy nhanh cũng tạo nền tảng cho doanh nghiệp thượng nguồn.

VCBS nhận định một số doanh nghiệp có cơ sở tăng trưởng rõ ràng. PVD được hưởng lợi từ khan hiếm giàn khoan và giá thuê tăng. PVS có hợp đồng EPC lớn và đang mở rộng sang điện gió ngoài khơi. BSR đẩy mạnh nâng công suất lọc dầu. GAS đầu tư thêm kho LNG. PLX, OIL kỳ vọng hưởng lợi từ tiêu thụ xăng dầu tăng và chênh lệch giá đầu vào – đầu ra cải thiện.

Tuy nhiên, VCBS cảnh báo rủi ro từ crack - spread suy giảm, tỷ giá và chi phí tài chính tăng. Một số doanh nghiệp có nợ vay lớn có thể bị ảnh hưởng nếu lãi suất toàn cầu tiếp tục neo cao. Ngoài ra, thiếu hụt nguồn khí nội địa nếu không có mỏ mới cũng sẽ tạo áp lực lên ngành.

VCBS cho rằng cổ phiếu dầu khí vẫn cần thêm chất xúc tác từ kết quả kinh doanh và tiến độ triển khai dự án. Nhà đầu tư nên lựa chọn dựa trên năng lực tài chính và khả năng hiện thực hóa kế hoạch, thay vì chỉ kỳ vọng theo biến động giá dầu.

Tổng hợp lại, đợt tăng hiện tại phản ánh kỳ vọng nhiều hơn là kết quả. Việc lựa chọn đúng doanh nghiệp và định vị rõ thời gian nắm giữ sẽ quyết định thành – bại trong sóng dầu khí lần này.