Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) vừa thông báo đang xem xét hủy niêm yết bắt buộc đối với cổ phiếu PSH của Công ty Cổ phần Thương mại Đầu tư Dầu khí Nam Sông Hậu do vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ công bố thông tin và các quy định liên quan. Cụ thể, công ty đã chậm nộp báo cáo tài chính kiểm toán năm 2024 quá ba tháng, trong khi trước đó, báo cáo tài chính năm 2023 đã từng bị kiểm toán đưa ra ý kiến ngoại trừ.

'Ôm' theo khoản nợ 42.000 tỷ đồng tại BIDV trước thềm huỷ niêm yết

Trước thềm huỷ niêm yết của công ty, ngân hàng mới có lẽ là bên đang lo lắng nhất. Tính đến cuối năm 2024, tổng nợ phải trả của dầu khí Nam Sông Hậu hơn 9.400 tỷ đồng, chiếm 85% tổng tài sản. Trong số đó, riêng dư nợ vay tài chính ngắn và dài hạn hơn 6.900 tỷ đồng. Gồm:

• BIDV (BID) là chủ nợ lớn nhất với tổng dư nợ 4.270 tỷ đồng (3.615 tỷ vay ngắn hạn, 654 tỷ vay dài hạn).
• Agribank còn có khoản dư nợ 1.700 tỷ đồng.
• Sacombank (STB) cấp khoản vay 50 tỷ đồng.
• Còn lại là các khoản vay từ cá nhân, tổ chức khác như CTCP Đầu tư đô thị và phát triển nông nghiệp Hậu Giang (73 tỷ) và vay cá nhân (30 tỷ).

'Ôm' theo khoản nợ 6.900 tỷ đồng và để bị huỷ niêm yết, ngoài thiệt hại lớn cho cổ đông, thì các ngân hàng đang phải tính toán kỹ. Theo báo cáo, BIDV là chủ nợ lớn nhất với tổng dư nợ hơn 4.270 tỷ đồng, trong đó 3.615 tỷ đồng là vay ngắn hạn và 654 tỷ đồng là vay dài hạn.

Các khoản vay của công ty chủ yếu là các khoản tín dụng ngắn hạn để bổ sung vốn lưu động, bảo lãnh, mở L/C và chiết khấu thương mại. Tài sản đảm bảo gồm một số bất động sản, trạm xăng (Bích Phương, Giang Trinh, Lai Hoà Lợi, Cát Lượng, Kim Ánh), phương tiện vận tải (ô tô, tàu) và cổ phần tại các công ty liên kết như CTCP Kho cảng ngoại quan và thương mại dầu khí Gò Công, CTCP Lọc hóa dầu Nam Việt, CTCP Thương mại Chợ Gạo…

Cho nhiều 'đại gia' vay nợ, BIDV là một trong số những ngân hàng giải ngân cho vay lớn nhất toàn ngành. Tổng dư nợ cho vay khách hàng đạt 2,1 triệu tỷ đồng thời điểm cuối quý I/2025, tăng 37% so với đầu năm.

Chất lượng tín dụng cũng là vấn đề thường được nhắc tới tại BIDV khi đây là ngân hàng có nợ xấu khả năng mất vốn cao nhất toàn hệ thống với tổng nợ nhóm 3, 4, 5 đến hết quý I/2025 lên đến 39.900 tỷ đồng. Trong đó, riêng nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) đến hơn 27.900 tỷ đồng, tăng 41% so với thời điểm đầu năm, và có xu hướng tăng mạnh trong những năm gần đây.

Ngân hàng này cũng thường xuyên được nhắc tới với những khoản cho đối tác đặc biệt vay. Ví dụ, mới đây nhất, thông tin ghi nhận, CTCP Đầu tư thương mại XNK Việt Phát (VPG) hiện đang vay BIDV hơn 2.400 tỷ đồng, trong đó có 1.500 tỷ đồng dưới hình thức tín dụng thư LC UPAS. Việt Phát là doanh nghiệp có Chủ tịch vừa bị khởi tố với tội danh Đưa hối lộ.

Nợ xấu khả năng mất vốn của BIDV tăng mạnh

Từ phát triển nóng đến khủng hoảng nợ

Thành lập từ năm 2012 với vốn điều lệ chỉ 60 tỷ đồng, Dầu khí Nam Sông Hậu từng được biết đến là doanh nghiệp tăng trưởng “nóng” trong lĩnh vực xăng dầu tại khu vực miền Tây. Công ty liên tục đầu tư mở rộng hệ thống kho cảng, nhà máy chế biến xăng dầu và hệ thống phân phối.

Đáng chú ý, năm 2017, công ty công bố đầu tư hơn 100 triệu USD cho dự án nhà máy chế biến Condensate tại Cái Răng, với công suất hơn 12.000 thùng/ngày.

Tuy nhiên, việc liên tục mở rộng sang nhiều lĩnh vực — từ lọc hóa dầu, LPG, xây dựng, bất động sản, du lịch, khách sạn, trạm dừng chân... — đã khiến áp lực tài chính của công ty tăng vọt. Tổng dư nợ tài chính từ mức 1.100 tỷ đồng năm 2018 đã tăng gấp 6 lần sau sáu năm, lên tới 6.900 tỷ đồng, phần lớn là nợ ngắn hạn.

Nợ tăng, nhưng hoạt động kinh doanh lại ảm đạm. Năm 2024, Dầu khí Nam Sông Hậu ghi nhận khoản lỗ lên tới 790 tỷ đồng. Cộng với khoản lỗ 237 tỷ đồng chưa được bù đắp từ năm 2022, công ty hiện lỗ lũy kế 513 tỷ đồng. Một phần nguyên nhân đến từ hoạt động kinh doanh dưới giá vốn và doanh thu giảm sút, nhưng phần lớn là do gánh nặng chi phí tài chính.

Kết quả kinh doanh của Dầu khí Nam Sông Hậu

Kỳ vọng cứu cánh mang tên Acuity Funding

Một 'cứu' cánh xuất hiện tại Dầu khí Nam Sông Hậu hơn 1 năm trước, nhưng đến nay, vẫn chưa có động thái lớn từ chiếc phao này.

Cụ thể, tháng 1/2024, Dầu khí Nam Sông Hậu công bố thông tin đã ký Ý định thư (Letter of Intent) với Acuity Funding — một tổ chức tài chính có trụ sở tại Úc, chuyên tài trợ vốn và đầu tư các dự án lớn toàn cầu. Theo đó, Acuity Funding dự kiến tài trợ tối đa 650 triệu USD trong thời gian 20 năm, để thực hiện các dự án, bao gồm:

• 60 triệu USD nâng cấp nhà máy lọc dầu Nam Việt Cái Răng;
• 40 triệu USD cho kho Trà Nóc;
• 190 triệu USD cho kho cảng Mái Dầm;
• 50 triệu USD cho kho ngoại quan Gò Công;
• 180 triệu USD xây dựng nhà máy lọc hóa dầu Tiền Giang;
• 30 triệu USD cho nhà máy dầu nhờn Long An;
• 100 triệu USD làm hạn mức tín dụng giao dịch nhập khẩu xăng dầu.

Sau thông tin ban đầu, tháng 4/2024, Dầu khí Nam Sông Hậu bổ nhiệm ông Ranjit Prithviraj Thambyrajah — Chủ tịch kiêm CEO của Acuity Funding — làm Tổng Giám đốc công ty trong nhiệm kỳ một năm. Sau đó, ông được tái bổ nhiệm. Cùng thời điểm, ông Nguyễn Việt Anh — Giám đốc Acuity Funding Vietnam — cũng được bổ nhiệm làm Phó Tổng Giám đốc phụ trách tài chính của công ty. Ông Việt Anh trước đó là trợ lý của ông Ranjit.

Đưa 2 nhân sự vào vị trí lãnh đạo quan trọng, điều hành Dầu khí Nam Sông Hậu, tháng 4/2025, 2 bên đã có những bước tiến đầu tiên. Theo đó, Dầu khí Nam Sông Hậu đã thông qua Nghị quyết vay 290 triệu USD từ Acuity Funding để trả nợ ngân hàng, nợ thuế và bổ sung vốn lưu động. Hy vọng được 'thắp' lên tại Dầu khí Nam Sông Hậu.

Dù động thái rất lớn, tuy nhiên, đến cuối năm 2024, khoản vay này vẫn chưa được ghi nhận trong báo cáo tài chính của Dầu khí Nam Sông Hậu. Đồng thời, các hoạt động tài chính khác liên quan cũng chưa được ghi nhận.

Trong khi các khoản tài trợ vốn chưa được giải ngân, tháng 7/2024, Hội đồng quản trị Dầu khí Nam Sông Hậu công bố nghị quyết phê duyệt các hợp đồng, văn kiện và điều khoản liên quan đến khoản vay. Các bên được nhắc tới gồm có Dầu khí Nam Sông Hậu, có Acuity Funding, có bên cho vay hiện tại là BIDV... Đồng thời, cũng nhắc đến quy tắc, tài sản đảm bảo cho các khoản vay... Đáng chú ý, trong hợp đồng có điều khoản trao cho Bên được chọn mua quyền chọn mua tối đa 25% cổ phần PSH, thông qua chào bán riêng lẻ hoặc chuyển nhượng thứ cấp từ ông Mai Văn Huy (Chủ tịch HĐQT), và/hoặc cổ đông hiện hữu — mà không cần thực hiện chào mua công khai.

Nguồn: PSH

Tái cấu trúc với Acuity Funding sẽ ra sao?

Việc các lãnh đạo cấp cao của Acuity Funding đồng thời giữ vị trí điều hành tại Dầu khí Nam Sông Hậu, cùng với các điều khoản quyền chọn mua cổ phần và giải ngân gắn với kiểm soát tài chính, đặt ra câu hỏi, đây là bước đi chiến lược ra sao?

Hiện tại, quá trình giải ngân vẫn chưa hoàn tất và quyền lựa chọn cổ phần mới chỉ dừng ở thỏa thuận khung. Tuy nhiên, nếu khoản vay từ Acuity Funding được giải ngân, Dầu khí Nam Sông Hậu có thể có cơ hội tái cấu trúc toàn diện. Ngược lại, nếu dòng vốn này không đến kịp thời, nguy cơ bị hủy niêm yết và mất kiểm soát là rất lớn.

Việc tái cấu trúc, hay đồng hành chưa có tiến triển đáng kể, thì mới đây, một 'rạn nứt' nhỏ đã xảy ra. Cụ thể, cuối tháng 4/2025, ông Ranjit đã gửi văn bản tới một số cơ quan Nhà nước và báo chí liên quan đến việc ông bị tạm hoãn xuất cảnh.

Liên quan đến thông tin này, ngày 24/4/2025, phía Dầu khí Nam Sông Hậu đã lập tức đưa ra bản thông cáo báo chí. Thông cáo cho rằng, việc ông Mai Văn Huy (Chủ tịch HĐQT) và ông Ranjit bị tạm hoãn xuất cảnh là đúng với quy định khi công ty bị nợ thuế, bởi ông Ranjit đã chính thức được bổ nhiệm vị trí Tổng Giám đốc Công ty tại ĐHĐCĐ thường niên năm 2024. Do vậy, việc ông Ranjit đơn phương gửi văn bản tới cơ quan Nhà nước, là hành động cá nhân, không có cơ sở pháp lý, gây thiệt hại cho công ty.

Phía Dầu khí Nam Sông Hậu yêu cầu cá nhân ông Ranjit có buổi làm việc trực tiếp và giải trình các nội dung mà ông cáo buộc. Đồng thời, ông Mai Văn Huy cũng yêu cầu ông Ranjit cung cấp bằng chứng về các vấn đề cáo buộc và vu khống ông Huy. Ông Huy cũng bảo lưu quyền thực hiện các biện pháp pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Theo báo cáo, Dầu khí Nam Sông Hậu đang bị cưỡng chế thuế hơn 1.200 tỷ đồng.

Việc tái cấu trúc cùng Acuity Funding không có tiến triển, khoản nợ 6.900 tỷ đồng, đặc biệt khoản nợ 4.200 tỷ đồng với BIDV vẫn còn đó. Hiện HoSE đang xem xét việc huỷ niêm yết với cổ phiếu PSH.

Diễn biến giá cổ phiếu PSH trong 5 năm trở lại đây

Ở một diễn biến khác, những tháng cuối năm 2024, ông Mai Văn Huy, Chủ tịch HĐQT, đã liên tục thoái bớt vốn. Tính đến 24/1/2025, ông Huy còn sở hữu hơn 53,8 triệu cổ phiếu PSH (tỷ lệ 42,64%).

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu PSH từng là cổ phiếu ưa thích của cổ đông với hàng trăm nghìn giao dịch khớp lệnh mỗi phiên. Từ giá chào sàn 16.000 đồng/cổ phiếu năm 2020, PSH từng tăng mạnh lên sát 30.000 đồng/cổ phiếu trước khi giảm sâu. Hiện tại, PSH giao dịch chưa đến 2.000 đồng/cổ phiếu trước khi bị đình chỉ giao dịch.

Xem thêm tại nguoiquansat.vn