Chỉ với nhóm khách hàng đặc biệt

Trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm trên thị trường liên tục “rơi tự do” từ đầu năm đến nay, thông tin một số ngân hàng bất ngờ niêm yết mức lãi suất huy động lên đến gần 10%/năm đã gây sự chú ý lớn.

Tuy nhiên, mức lãi suất “trong mơ” này không dành cho số đông mà chỉ xuất hiện ở những hợp đồng tiền gửi đặc biệt – đi kèm điều kiện cũng đặc biệt không kém: khoản tiền lên đến hàng trăm, thậm chí hàng ngàn tỷ đồng, với kỳ hạn dài, gửi tại quầy và kèm theo nhiều ràng buộc khác.

Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank) đang dẫn đầu thị trường về lãi suất huy động với mức cao nhất lên tới 9,65%/năm – nhưng chỉ dành cho khách hàng gửi tiết kiệm tại quầy kỳ hạn 13 tháng với số tiền tối thiểu từ… 1.500 tỷ đồng.

Trước đó, PVcomBank cũng từng công bố mức lãi suất 9%/năm, nhưng yêu cầu khách hàng phải gửi từ 2.000 tỷ đồng trở lên với kỳ hạn tương tự. So với lãi suất phổ thông tại chính những ngân hàng này – chỉ từ 4,8% đến 5% – mức lãi suất VIP cao gần gấp đôi.

Không chỉ có ABBank hay PVcomBank, một số ngân hàng khác như HDBank, Vikki Bank, LPBank hay ACB cũng đang tung ra các gói lãi suất đặc biệt dao động từ 6% đến hơn 8%/năm, nhưng đều dành riêng cho những khách hàng có số tiền gửi từ 200 tỷ đến hàng nghìn tỷ đồng.

Đơn cử, HDBank đang áp dụng lãi suất 8,1%/năm cho khoản tiền gửi kỳ hạn 13 tháng từ 500 tỷ đồng trở lên. Vikki Bank đưa ra mức 7,5%/năm với điều kiện gửi tối thiểu 999 tỉ đồng. LPBank đưa ra mức 6,5%/năm cho khoản tiền gửi từ 300 tỷ đồng. ACB cũng có chương trình lãi suất 6%/năm với yêu cầu số dư từ 200 tỷ đồng.

Trong khi đó, lãi suất tiết kiệm phổ biến trên thị trường vẫn chỉ dao động ở mức 3,2% đến 5,5%/năm, tùy kỳ hạn. Theo báo cáo từ Ngân hàng Nhà nước, đến cuối tháng 5/2025, có đến 30 tổ chức tín dụng đã giảm lãi suất huy động, trong khi số ngân hàng niêm yết lãi suất cao trên 6%/năm hiện chỉ đếm trên đầu ngón tay như Bac A Bank, HDBank, Cake by VPBank…

Lý do ngân hàng đẩy lãi suất lên cao

Giải thích về hiện tượng "lãi suất hai tầng" này, chuyên gia tài chính – TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết, việc duy trì mức lãi suất cao đến gần 10%/năm không ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận của ngân hàng vì đây chỉ là một phần rất nhỏ trong tổng nguồn vốn huy động. Bù lại, các khoản tiền lớn, gửi kỳ hạn dài sẽ giúp ngân hàng ổn định nguồn vốn để cho vay các lĩnh vực có biên lợi nhuận cao như bất động sản, chứng khoán hay tín dụng tiêu dùng – nơi có thể áp mức lãi suất 15 - 16%/năm.

Ông Hiếu cũng nhận định trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn, đặc biệt là các chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn chưa ngã ngũ, lãi suất khó có thể giảm thêm. Mặt khác, mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2025 được Chính phủ Việt Nam đặt ra ở mức 16%, khiến hệ thống ngân hàng buộc phải đẩy mạnh huy động vốn để đủ nguồn cho vay. Điều này lý giải vì sao nhiều ngân hàng nhỏ chọn cách giữ chân khách hàng VIP bằng mức lãi suất cao – một hình thức cạnh tranh có chọn lọc nhưng không bị NHNN “tuýt còi” do áp dụng với đối tượng rất hẹp.

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân (Trường ĐH Kinh tế TP.HCM) thì nhìn nhận đây là chiến lược phòng thủ của các ngân hàng nhỏ trước áp lực mất vốn lớn đột ngột. “Chỉ cần một khách hàng VIP rút ra vài trăm hay hàng nghìn tỷ đồng cũng khiến một chi nhánh ngân hàng nhỏ gặp khó khăn ngay lập tức. Do đó, họ phải giữ chân những ‘cá lớn’ này bằng mọi giá”, ông Huân phân tích. Ông cũng lưu ý rằng xu hướng này sẽ không lan rộng ra toàn hệ thống vì các ngân hàng lớn không cần phải cạnh tranh bằng lãi suất, còn NHNN vẫn kiểm soát chặt việc điều chỉnh mặt bằng lãi suất.

Dù lãi suất gửi tiền phổ thông vẫn ở mức thấp nhưng dòng tiền vào ngân hàng vẫn ổn định. Các kênh đầu tư thay thế như chứng khoán, bất động sản hay vàng vẫn chưa đủ hấp dẫn và ổn định trong mắt nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là giới trung lưu. Thị trường chứng khoán có dấu hiệu hồi phục nhưng rủi ro biến động vẫn cao. Bất động sản mới chỉ phục hồi ở một số phân khúc, còn phần lớn vẫn bị thắt thanh khoản. Trong bối cảnh đó, gửi tiết kiệm vẫn được xem là “bến đỗ” an toàn.

Theo các báo cáo thị trường, dự báo từ nay đến cuối năm 2025, mặt bằng lãi suất tiết kiệm phổ thông nhiều khả năng sẽ tiếp tục đi ngang. Chính phủ và NHNN vẫn ưu tiên chính sách tiền tệ nới lỏng để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, trong khi áp lực lạm phát và tỷ giá dù có nhưng chưa đến mức buộc phải tăng mạnh lãi suất.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng nếu lạm phát và tỷ giá có biến động lớn hơn dự kiến, mặt bằng lãi suất huy động có thể tăng thêm từ 1 - 2%, và lãi suất cho vay cũng sẽ bị ảnh hưởng, dù với tốc độ chậm hơn. Khi đó, mức chênh lệch giữa lãi suất huy động VIP và phổ thông có thể được điều chỉnh thu hẹp.