Nhà đầu tư làm gì khi thị trường giảm mạnh?

Trong quý I/2025, thị trường chứng khoán đã trải qua nhiều biến động, không ít nhà đầu tư cá nhân đã chịu thiệt hại nặng nề do tâm lý “lướt sóng ngắn hạn”.

Trong bối cảnh đó, các quỹ mở cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt trước các cú sốc thị trường. Đồng thời, các nhà đầu tư chứng chỉ quỹ cũng đặt niềm tin vào các quỹ mở với tầm nhìn đầu tư trung dài hạn.

Nhìn lại cú sốc gần nhất, ngày 3/4, VN-Index lao dốc với mức giảm 88 điểm, tương đương 6,68%, xuống ngưỡng 1.229,84 điểm. Đây là mức giảm điểm mạnh nhất trong lịch sử thị trường, sau đó chỉ số này đã chạm gần mức đáy của năm 2025.

Quan sát trên thị trường, nhà đầu tư cá nhân chuyển từ trạng thái hoảng loạn bán tháo sang tranh mua quyết liệt chỉ trong vài phiên giao dịch, dưới ảnh hưởng bởi tin tức Mỹ áp và hoãn áp thuế đối ứng.

Các chuyên gia cảnh báo, việc ra quyết định dựa trên cảm xúc dù là sợ hãi hay hưng phấn đều có thể dẫn đến quyết định sai lầm. Trong khi đó, nhà đầu tư quỹ thường giữ được sự điềm tĩnh và kỷ luật hơn.

Khác với trạng thái bán tháo trên diện rộng diễn ra vào nửa đầu tháng 4, theo ghi nhận từ Fmarket.vn - nền tảng đầu tư quỹ mở chuyên nghiệp tại Việt Nam, lượng mua chứng chỉ quỹ thường gia tăng rõ rệt tại những thời điểm thị trường điều chỉnh. Điều này cho thấy sự trưởng thành của một bộ phận nhà đầu tư cá nhân khi đặt niềm tin vào các chiến lược đầu tư bài bản.

Việc ủy thác vốn cho quỹ mở giúp nhà đầu tư tiếp cận thị trường một cách có hệ thống, chuyên gia luôn ra quyết định dựa trên cơ sở dữ liệu toàn diện và cân nhắc quản trị yếu tố rủi ro.

Chẳng hạn trong tháng 3/2025, 19/31 quỹ cổ phiếu đã tăng tỷ trọng tiền mặt, bao gồm quỹ DCDS, VLGF, VESAF, VMEEF, SSI-SCA, VCBF-MGF… Các quỹ cũng đồng thời cơ cấu lại danh mục theo hướng an toàn, tập trung vào cổ phiếu cơ bản vững chắc và ít bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan mới như cổ phiếu VCB, CTG, MWG, VCG…

Tư duy đầu tư bài bản cùng kỷ luật nghiêm ngặt của quỹ mở giúp nhà đầu tư vững vàng trước những biến động ngắn hạn, theo đuổi tầm nhìn dài hạn.

Kiên trì tạo kết quả

Trong các phiên giảm sâu, hiện tượng “bắt đáy” nhanh chóng diễn ra. Theo bà Nguyễn Hoài Thu, Tổng giám đốc Khối Đầu tư chứng khoán, VinaCapital: “Số ít nhà đầu tư cá nhân nhìn vào giá trị cơ bản của doanh nghiệp khi ra các quyết định đầu tư. Việc giao dịch cổ phiếu ngắn hạn và tác động bởi tin tức thường mang lại rất nhiều rủi ro, thậm chí thua lỗ”.

Thực tế cho thấy, nhiều cổ phiếu thị trường như DIG, VNM, SSI, HPG, VPB… từng được kỳ vọng hồi phục mạnh sau đợt điều chỉnh, nhưng lại đi ngược kỳ vọng. Điều này lý giải vì sao các chuyên gia thường khuyên rằng, "tiên tri" thị trường là điều không thể, thậm chí nếu đoán đúng thì nhà đầu tư vẫn có thể gặp rủi ro chọn sai doanh nghiệp. Với những nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm, nên chọn đầu tư định kỳ vào quỹ mở hoặc tận dụng cơ hội mua thêm khi thị trường giảm mạnh.

Dữ liệu từ Fmarket cho thấy, trong 5 năm qua, phần lớn quỹ mở cổ phiếu có hiệu suất vượt trội so với VN-Index. Nổi bật là quỹ VINACAPITAL-VESAF đạt lợi nhuận trung bình 22,2%/năm, cao gấp đôi VN-Index chỉ đạt 10,2%/năm.

Phần lớn quỹ mở cổ phiếu có hiệu suất vượt trội so với VN-Index trong giai đoạn 5 năm

Theo ông Đặng Nguyễn Trường Tài, Giám đốc Quỹ đầu tư, Công ty Quản lý quỹ Dai-ichi Life Việt Nam (DFVN), khi P/E thị trường dưới 13 là cơ hội tốt để bắt đầu thực hiện đầu tư định kỳ với thời gian đầu tư trong khoảng 5 năm. Trong khi đó, VN-Index đang giao dịch ở mức P/E 11,6 lần, thấp hơn 25% so với trung bình giai đoạn 2016 - 2024 (15,5 lần) và thấp hơn so với các thị trường khu vực như Thái Lan (15 lần) và Indonesia (14 lần). Đây được xem là cơ hội hấp dẫn cho nhà đầu tư dài hạn.

P/E thị trường dưới 13 là cơ hội tốt để bắt đầu thực hiện đầu tư định kỳ

Bên cạnh việc duy trì thói quen tích lũy định kỳ vào các quỹ cổ phiếu hoặc trái phiếu, nhiều nhà đầu tư còn lựa chọn gửi tiền vào quỹ thị trường tiền tệ (MMF) như một giải pháp bảo toàn vốn linh hoạt. Với lợi thế có thể rút vốn bất kỳ lúc nào nhưng vẫn được hưởng lãi theo thời gian nắm giữ, MMF giúp nhà đầu tư luôn trong trạng thái “sẵn sàng” để nắm bắt cơ hội ngay khi thị trường ổn định trở lại.

Nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett từng nói: “Dự đoán mưa không có mấy ý nghĩa, nhưng xây dựng nơi trú ẩn thì có.” Chính vì thế, việc đầu tư một cách kỷ luật và đa dạng hóa danh mục sẽ giúp nhà đầu tư đứng vững trước những biến động thị trường.