Tin đồn gây “sóng gió” thị trường
Ngày 6/1/2025, cổ phiếu ACB của Ngân hàng TMCP Á Châu bất ngờ giảm giá khi trên mạng xã hội lan truyền tin đồn rằng lãnh đạo ACB có liên quan đến các hành vi sai phạm như đánh bạc, chuyển tiền ra nước ngoài. Ngay sau đó, ACB đã lên tiếng khẳng định, đây là thông tin bịa đặt và Ngân hàng đã thu thập bằng chứng để trình báo cơ quan chức năng. Nhờ phản ứng kịp thời, cổ phiếu ACB không bị không giảm giá sâu như trường hợp Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank, mã EIB) hồi tháng 10/2024.
Khi đó, mạng xã hội lan truyền tài liệu nặc danh phản ánh về nguy cơ “sụp đổ hệ thống Eximbank”. Dù chỉ là văn bản một trang, không ký tên, không có con dấu, nhưng đã khiến nhà đầu tư hoảng loạn, dẫn đến bán tháo và kéo giá cổ phiếu EIB giảm tới 20%.
Eximbank sau đó khẳng định, đây không phải là văn bản của Ban kiểm soát và không xuất phát từ Ngân hàng; đề nghị cơ quan chức năng vào cuộc xác minh động cơ phát tán thông tin sai lệch.
Tương tự, cổ phiếu STB của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) cũng từng là nạn nhân của tin đồn thất thiệt.
Ngày 2/4/2024, một tài khoản Facebook tung tin một lãnh đạo Sacombank bị cấm xuất cảnh do liên quan đến vụ án Vạn Thịnh Phát. Tin này khiến cổ phiếu STB bị bán tháo với khối lượng lớn, giá cổ phiếu có thời điểm giảm gần 6%. Dù Sacombank nhanh chóng bác bỏ tin đồn và đề nghị xử lý theo pháp luật, STB vẫn là mã giảm mạnh nhất nhóm ngân hàng hôm đó, với mức giảm 3,82%, khối lượng giao dịch hơn 105 triệu đơn vị, giá trị hơn 3.000 tỷ đồng; nhà đầu tư nước ngoài bán ròng hơn 9,4 triệu cổ phiếu.
Không chỉ nhóm ngân hàng, nhiều cổ phiếu ở các lĩnh vực khác cũng từng “lao đao” vì tin đồn như mã GEX của Tập đoàn Gelex, mã TCH, HHS của nhóm Hoàng Huy...
Với hơn 10 triệu tài khoản chứng khoán - chiếm khoảng 10% dân số - trong đó 99,4% là nhà đầu tư cá nhân, hành vi đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam thường dễ bị dẫn dắt bởi tâm lý đám đông. Nhiều nhà đầu tư không kiểm soát được cảm xúc, tâm lý trước tin đồn có ảnh hưởng đến cổ phiếu mà họ đang nắm giữ, hoặc các thông tin có tác động lớn đến thị trường.
Theo ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán VPS, trên thị trường tài chính, yếu tố tâm lý ảnh hưởng lớn nhất đến hành vi đầu tư, với 75%, còn lại 25% là các yếu tố tài chính.
Giới phân tích thường khuyến nghị, thị trường luôn biến động, nhà đầu tư cần bình tĩnh, không bị cảm xúc chi phối và kiên định với chiến lược đầu tư. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ vẫn bị ảnh hưởng bởi tin đồn, dẫn đến quyết định vội vã, sai lầm. Hành động theo đám đông nên mới xảy ra tình trạng bán tháo cổ phiếu khi có tin đồn.
Học cách ứng xử trước tin đồn
Có tin đồn là sự thật, nhưng trường hợp này rất hiếm. Do đó, nhà đầu tư cần thận trọng, không vội vàng ra quyết định dựa trên tin đồn lan truyền trên mạng xã hội hay diễn đàn.
Trên thị trường có rất nhiều diễn đàn, nhóm đầu tư, hàng ngày trao đổi, cập nhật các thông tin về doanh nghiệp niêm yết. Tuy nhiên, không phải thông tin nào cũng xác thực.
Ông Nguyễn Mạnh Hà, một nhà đầu tư tại Hà Nội chia sẻ: “Không ít lần các nhóm đầu tư tung tin chưa kiểm chứng khiến một số thành viên vội vàng bán cổ phiếu vì lo ngại giá sụt mạnh, sau đó tiếc nuối vì giá có diễn biến tăng do tin xấu đó là sai sự thật. Tôi luôn khuyên bạn bè cần cân nhắc kỹ, đừng hành động chỉ vì vài dòng tin chưa rõ nguồn gốc.
“Bí quyết của tôi là chọn cổ phiếu có nền tảng vững và theo dõi thông tin chính thống từ website doanh nghiệp hoặc kênh báo chí. Thông tin từ các nguồn khác chỉ để tham khảo. Quan trọng là phải kiểm soát tâm lý, không để FOMO lấn át lý trí”, nhà đầu tư có hàng chục năm kinh nghiệm nói và cho rằng, doanh nghiệp minh bạch, chủ động truyền thông sẽ giúp nhà đầu tư nhỏ lẻ có thêm niềm tin để nắm giữ cổ phiếu, nhất là khi thị trường biến động.
Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho biết, tin đồn thường gây sốc vì hầu hết trường hợp là thông tin tiêu cực, dễ khiến giá cổ phiếu lao dốc.
Nói về cách ứng xử phù hợp trước tin đồn, ông Nguyễn Thế Minh khuyến nghị, nhà đầu tư cần đánh giá tác động của tin đồn lên hoạt động doanh nghiệp như thế nào trong ngắn và dài hạn. Nếu chỉ tác động trong ngắn hạn, nhà đầu tư không nên FOMO, bán tháo theo người khác, vì giá có thể nhanh chóng hồi phục. Ngược lại, nếu thông tin đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất - kinh doanh, dòng tiền của doanh nghiệp, thì mới nên cân nhắc cơ cấu lại danh mục.
Thực tế, có tin đồn là sự thật, nhưng trường hợp này rất hiếm. Do đó, nhà đầu tư cần thận trọng, không vội vàng ra quyết định dựa trên tin đồn lan truyền trên mạng xã hội hay diễn đàn.
Vì không thể tự kiểm chứng thông tin, nhà đầu tư nên đánh giá lịch sử công bố thông tin của doanh nghiệp: có minh bạch, đầy đủ, đúng thời hạn không? Ban lãnh đạo có thể hiện trách nhiệm cao trong xử lý khủng hoảng truyền thông không? Ngoài ra, thái độ phản ứng của doanh nghiệp với tin đồn cũng là thước đo quan trọng.
Nếu doanh nghiệp tìm cách âm thầm gỡ bỏ tin xấu trên mạng mà không công bố minh bạch, có thể tin đó là thật. Nhưng nếu họ chủ động lên tiếng bác bỏ, cung cấp thông tin rõ ràng, thì nhà đầu tư có thể yên tâm nắm giữ, thậm chí xem đó là cơ hội để mua vào.