Thách thức phía trước

Tại Hội thảo “Nghị quyết 68-NQ/TW: Cơ hội nào cho doanh nghiệp niêm yết và công ty đại chúng?” do VIOD phối hợp cùng UBCK tổ chức, VIOD đã cập nhật kết quả kỳ đánh giá Thẻ điểm Quản trị Công ty ASEAN (ASEAN Corporate Governance Scorecard – ACGS) 2024.

Chia sẻ về kết quả đánh giá Thẻ điểm Quản trị Công ty ASEAN (ACGS) 2024, ông Phan Lê Thành Long, Tổng giám đốc Viện Thành viên HĐQT Việt Nam (VIOD) cho biết, Việt Nam lần đầu tiên vượt mốc 60 điểm ACGS, tuy nhiên doanh nghiệp Việt vẫn còn khoảng cách đáng kể với chuẩn khu vực.

Cụ thể, điểm bình quân của các doanh nghiệp Việt Nam đạt 60,2/130, tốt hơn so với kỳ trước và cao gấp đôi so với kỳ đánh giá đầu tiên.

Ông Phan Lê Thành Long, Tổng giám đốc VIOD trình bày kết quả ACGS 2024

Trải qua 8 kỳ đánh giá, cùng với việc triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ các doanh nghiệp, kéo gần khoảng cách thực hành quản trị công ty giữa Việt Nam với khu vực, nhưng Việt Nam vẫn ở vị trí 6/6 so với các nước còn lại tham gia chương trình Thẻ điểm ACGS và mức điểm bình quân chưa đạt mức điểm trung bình của khu vực.

Tại mỗi kỳ đánh giá ACGS, 100 doanh nghiệp tại mỗi quốc gia tham dự sẽ được lựa chọn để chấm điểm. Tuy nhiên, do tình trạng công bố thông tin bằng tiếng Anh còn hạn hẹp, lần đánh giá năm 2021, Việt Nam chỉ có thể lựa chọn 87 doanh nghiệp tham gia chấm điểm. Tới năm 2024, thậm chí Việt Nam chỉ có thể lựa chọn được 69 doanh nghiệp tham gia đánh giá.

Điểm trung bình quản trị công ty Việt Nam theo từng phần

Nhận xét cụ thể hơn về từng phần được đánh giá, có thể thấy Việt Nam đã có những cải thiện nhất định trong hoạt động quản trị công ty. Về “quyền cổ đông” và “đối xử công bằng giữa các cổ đông”, Việt Nam đã gần tiệm cận khu vực ASEAN do đã được quy định trong văn bản pháp luật nhưng cần cải thiện phương thức họp đại hội đồng cổ đông thường niên và tương tác với cổ phần.

Về phần “bền vững và bền bỉ”, tại Việt Nam, chưa nhiều doanh nghiệp áp dụng chuẩn mực quốc tế trong thực hành và công bố phát triển bền vững - ESG.

Về “công bố thông tin và minh bạch”, có thể tiệm cận khu vực nếu cải thiện chất lượng công bố thông tin, đặc biệt liên quan đến chính sách và thù lao của HĐQT và Ban điều hành.

Phần “trách nhiệm của HĐQT” tiếp tục là “điểm yếu” của Việt Nam và cần sự nỗ lực hơn nữa nếu muốn bắt kịp khu vực. Trong đó, phần mà Việt Nam đang yếu nhất là “Thực thi trách nhiệm của hội đồng quản trị”, với các cấu phần như tỷ lệ thành viên HĐQT độc lập; bộ quy tắc ứng xử, đạo đức; các uỷ ban chuyên trách để giảm sát hoạt động của HĐQT; đào tạo phát triển năng lực thành viên HĐQT và kế nhiệm…

Đáng chú ý, ông Long cho biết, mục tiêu của Chính phủ là đưa điểm số ACGS của Việt Nam vượt mức trung bình (65 điểm) và tới nay vẫn chưa thực hiện được. Trong khi đó, thách thức lớn cũng đang chờ phía trước khi kỳ đánh giá ACGS 2026 sẽ có sự thay đổi đáng kể về mặt cấu trúc. Cụ thể, thang điểm sẽ được nâng từ 130 lên mức 140, điều này đồng nghĩa với việc mức điểm mục tiêu mà Việt Nam cần đạt vào năm 2026 sẽ được nâng lên mức 70.

Theo ông Long, cả về quy định pháp lý và thực hành thực tế, Việt Nam vẫn còn khoảng cách đáng kể so với các tiêu chuẩn của OECD và ASEAN. Đặc biệt, các doanh nghiệp niêm yết hiện nay phần lớn vẫn nghiêng về “tuân thủ” các quy định trong nước, thay vì chủ động tiếp cận thông lệ tốt.

Nhóm doanh nghiệp Top đầu có sự cách biệt

Sau kỳ đánh giá ACGS 2024, Việt Nam đề cử Top 5 doanh nghiệp có điểm số cao nhất sẽ đại diện Việt Nam tham dự và được vinh danh tại Lễ trao Giải quản trị công ty ASEAN 2025 tại Malaysia. Các doanh nghiệp được vinh danh bao gồm Phân bón Cà Mau, FPT, HDBank, Vinamilk và VPBank.

Đại diện Top 5 doanh nghiệp Việt Nam có điểm số cao nhất về Quản trị công ty tại khu vực ASEAN năm 2024 được vinh danh tại Hội thảo

Theo VIOD, các doanh nghiệp trong Top đầu về quản trị công ty không chỉ có điểm số vượt trội so với mặt bằng chung của Việt Nam mà còn có điểm số “sát nút” với điểm trung bình của khu vực. Cụ thể, ở tiêu chí Bền bỉ và bền vững, điểm trung bình của các doanh nghiệp Việt Nam đứng trong Top đầu về quản trị công ty là 75%, mức trung bình của ASEAN là 79%. Ở tiêu chí Công bố và minh bạch thông tin, điểm trung bình của các doanh nghiệp Việt Nam đứng trong Top đầu về quản trị công ty là 75%, điểm trung bình ASEAN là 76%.

Đại diện FPT cho biết, quản trị công ty được xác định là đòn bẩy chiến lược để doanh nghiệp đón bắt cơ hội của thể chế, phát triển nhanh và bền vững, hội nhập sâu hơn vào thị trường quốc tế.

Trong nhiều năm qua, FPT luôn tuân thủ tất cả các quy định trọng yếu của pháp luật có liên quan đến quản trị công ty nói chung cũng như các quy định quản trị đối với công ty niêm yết. Đồng thời, nâng cao chất lượng quản trị theo chuẩn quốc tế, thông qua việc áp dụng và ngày càng bám sát các tiêu chí trong Nguyên tắc Quản trị quốc tế của OECD, Thẻ điểm Quản trị công ty khu vực ASEAN và Bộ Nguyên tắc Quản trị công ty theo thông lệ tốt nhất của Việt Nam do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Công ty Tài chính quốc tế (IFC) phối hợp soạn thảo.