Tuyên bố mới đây của ông Akio Toyoda – Chủ tịch Toyota Motor và là cháu nội người sáng lập hãng xe Nhật Bản – cho rằng xe thuần điện gây ô nhiễm gấp ba lần xe hybrid. Phát ngôn này đang gây tranh cãi trong giới chuyên gia môi trường và công nghệ. Các nghiên cứu khoa học tại Trung Quốc, Mỹ và nhiều nước khác cho thấy thực tế có thể ngược lại.

Ông Toyoda cho rằng 9 triệu xe điện có mức phát thải CO₂ tương đương 27 triệu xe hybrid tại Nhật Bản, do lưới điện nước này vẫn phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch. Phát biểu này đã làm dấy lên làn sóng phản biện, đặc biệt khi nhiều quốc gia đang đẩy nhanh quá trình khử carbon hệ thống điện và gia tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo.

Tại Trung Quốc – thị trường xe điện lớn nhất thế giới – một số chuyên gia khẳng định: một chiếc xe điện có thể “hòa vốn” về mặt khí thải sau khi chạy khoảng 31.000 đến 45.000 km, bất chấp lượng phát thải lớn trong quá trình sản xuất ban đầu. Thông tin này được đưa ra dựa trên nghiên cứu của Phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne (Mỹ), đồng thời phù hợp với dữ liệu thực tế của Trung tâm Nghiên cứu & Công nghệ Ô tô Trung Quốc (CATARC).

Cụ thể, một mẫu xe điện cỡ nhỏ tại Trung Quốc phát thải trung bình 118g CO₂/km trong toàn bộ vòng đời, thấp hơn đáng kể so với 163g CO₂/km ở mẫu xe xăng tương đương. Ngay cả khi sử dụng lưới điện với hơn 58% là than đá – theo thống kê năm 2024 của Low Carbon Power – xe điện vẫn giúp giảm từ 20-30% lượng khí thải CO₂ suốt vòng đời, theo nghiên cứu từ Đại học Thanh Hoa.

Mặc dù xe điện đòi hỏi nhiều năng lượng hơn để sản xuất, đặc biệt là khâu chế tạo pin, với mức phát thải từ 11-14 tấn CO₂ (so với 6-9 tấn đối với xe hybrid hoặc động cơ đốt trong), nhưng về lâu dài, tổng lượng khí thải trong vòng đời sử dụng vẫn thấp hơn đáng kể. Điều này được lý giải bởi hiệu suất sử dụng năng lượng cao hơn và việc loại bỏ hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch trong vận hành.

Đáng chú ý, công nghệ sản xuất pin đang tiến bộ nhanh chóng. Các tập đoàn như CATL và BYD – hai nhà sản xuất pin hàng đầu thế giới – đang đẩy mạnh sử dụng pin LFP và LMFP, vốn không chứa coban và niken, giúp giảm đáng kể lượng phát thải liên quan đến quá trình sản xuất. CATARC ước tính, lượng khí thải từ sản xuất pin tại Trung Quốc đã giảm gần 15% chỉ trong vòng 4 năm, từ 2020 đến 2024.

Trong khi đó, xe hybrid được nhìn nhận là bước chuyển tiếp hợp lý ở những khu vực hạ tầng sạc chưa hoàn thiện. Tuy nhiên, nếu xét trong bối cảnh toàn cầu đang nỗ lực hướng đến mục tiêu trung hòa carbon (net zero) và mở rộng lưới điện sạch, xe điện thuần túy vẫn là giải pháp dài hạn hiệu quả hơn để giảm phát thải khí nhà kính.

Một điều trớ trêu là mặc dù tỏ ra hoài nghi về xe điện, Toyota lại đang tăng tốc đầu tư vào mảng này tại Trung Quốc. Theo chiến lược “China R&D 2.0”, hãng đã hợp tác với các công ty công nghệ như Huawei, Xiaomi và Momenta để phát triển buồng lái thông minh và hệ thống hỗ trợ lái tiên tiến. Các liên doanh FAW Toyota và GAC Toyota đang tích cực phát triển nền tảng xe thuần điện và plug-in hybrid, với sự hỗ trợ công nghệ từ BYD – tập đoàn đang giữ vai trò tiên phong trong chuỗi cung ứng pin và linh kiện điện hóa.

Các mẫu xe điện bản địa hóa như bZ5, bZ3X và bZ7 dự kiến ra mắt thời gian tới là minh chứng rõ nét cho định hướng chiến lược của Toyota tại thị trường xe điện lớn nhất thế giới.

Dù có những tranh luận gay gắt về tính “xanh” của xe điện, các dữ liệu khoa học và xu hướng thị trường toàn cầu đang củng cố quan điểm rằng xe điện sẽ sạch hơn về lâu dài, đặc biệt trong bối cảnh quá trình phi carbon hóa hệ thống năng lượng ngày càng được đẩy mạnh.

Không nằm ngoài xu thế của thế giới, Việt Nam cũng đang tiến những bước dài trên hành trình phổ biến loại phương tiện xanh, sạch và thân thiện với môi trường. Kết quả này không thể thiếu đóng góp của những doanh nghiệp đầu tàu như Vingroup.

Hệ sinh thái xe điện toàn diện của VinFast (một công ty con của Vingroup) đang góp phần quan trọng trong nỗ lực giúp Việt Nam trở nên xanh – sạch – hiện đại hơn. Từ ô tô điện, xe máy điện đến trạm sạc phủ khắp, VinFast không chỉ thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông không phát thải, mà còn góp phần giảm tiếng ồn đô thị và ô nhiễm không khí – những vấn đề đang ngày càng nghiêm trọng tại các thành phố lớn.

Với mạng lưới trạm sạc phủ rộng khắp 63 tỉnh thành, người dùng dễ dàng tiếp cận, từ đó khuyến khích thói quen sử dụng phương tiện sạch. Bên cạnh đó, việc tích hợp công nghệ pin tiên tiến và quy trình sản xuất xanh tại nhà máy Hải Phòng cũng giúp giảm đáng kể dấu chân carbon.

Không chỉ dừng lại ở sản phẩm, VinFast còn góp phần hình thành nhận thức mới trong xã hội về giao thông bền vững. Với chiến lược bài bản và tầm nhìn dài hạn, hệ sinh thái xe điện của VinFast đang từng bước đưa Việt Nam tiệm cận mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Nguồn: Tổng hợp