5 “ông lớn” chiếm một nửa lợi nhuận

Ngày 9/6, Vietnam Report đã công bố bảng xếp hạng Top 10 ngân hàng thương mại Việt Nam uy tín năm 2025.

Đáng chú ý, Vietcombank vẫn tiếp tục dẫn đầu bảng xếp hạng này, tiếp theo sau là Techcombank, VietinBank, BIDV, MBBank, Agribank, ACB, HDBank, VPBank và Sacombank.

Năm 2024 tiếp tục chứng kiến ngành ngân hàng duy trì kết quả kinh doanh tích cực với nhiều chỉ số khả quan.

Cụ thể, tổng thu nhập hoạt động của các NHTM đạt 747 nghìn tỷ đồng, tăng 13,9% so với năm trước đó và tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đạt 14,6% giai đoạn 2020-2024. Trong đó, phần thu nhập từ lãi vẫn chiếm hầu hết trong tổng thu nhập hoạt động, dao động trong khoảng 75-78% trong 5 năm qua và tỷ lệ này vẫn có xu hướng gia tăng.

Điều này cho thấy các NHTM vẫn phụ thuộc nhiều vào hoạt động tín dụng, với thu nhập lãi thuần giữ vai trò chủ lực, đồng nghĩa với áp lực kiểm soát nợ rủi ro tín dụng và chất lượng tài sản trở nên ngày càng cấp thiết.

Tính riêng trong năm 2024, lợi nhuận của các ngân hàng thương mại đạt mức kỷ lục hơn 260 nghìn tỉ đồng, tăng 16,8% so với năm trước. Đây là năm cũng đã ghi dấu ấn với ngân hàng thứ 5 gia nhập nhóm ngân hàng có tổng tài sản trên 1 triệu tỷ đồng.

Tổng lợi nhuận sau thuế của 5 ngân hàng quy mô lớn nhất thị trường chiếm khoảng 50% trong số các ngân hàng thương mại Việt Nam.

Báo cáo của VNR chỉ ra rằng, sự phân hoá lợi nhuận giữa nhóm ngân hàng lớn và nhỏ ngày càng rõ rệt.

Theo đó, nhóm ngân hàng quy mô trung bình đến lớn vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cao nhờ quy mô tín dụng lớn, khả năng huy động vốn tốt và lợi thế khách hàng.

Ngược lại, các ngân hàng nhỏ lại đối mặt với nhiều khó khăn, từ chi phí vốn cao đến gánh nặng nợ xấu gia tăng. Đáng lưu ý, tổng lợi nhuận sau thuế nhóm ngân hàng có quy mô dưới 300 nghìn tỷ đã tăng trưởng âm 11,5%.

Do đó, 2025 vẫn là năm được dự báo ngành ngân hàng tiếp tục đà tăng trưởng tích cực khi Chính phủ đang dồn mọi nguồn lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong đó, nổi bật lên 5 cơ hội tăng trưởng như đẩy mạnh phát triển các sản phẩm tài chính số, tăng cường đầu tư chuyển đổi số, triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam, các bộ luật được sửa đổi và tinh gọn bộ máy quản lý Nhà nước.

Nợ nhóm 5 lập kỷ lục mới trong quý I/2025

Ngoài bức tranh lợi nhuận, báo cáo của Vietnam Report cũng ghi nhận tình hình nợ xấu có nhiều biến động qua các năm.

Năm 2024, nợ xấu bắt đầu hạ nhiệt khi các khoản nợ được cơ cấu, tỷ lệ nợ xấu quanh mức 1,93-2,22%.

Trong đó, tỷ lệ nợ nhóm 2-5 (nợ cần chú ý và nợ xấu) có xu hướng giảm rõ rệt, từ mức đỉnh 4,72% trong quý II/2023 xuống 3,75% vào quý I/2025. Nợ nhóm 3, 4 (nợ dưới tiêu chuẩn, nợ nghi ngờ) cũng có xu hướng dao động nhưng không vượt qua mức đỉnh của năm 2023.

Lưu ý, một số ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu trên 4% và cá biệt khi ghi nhận ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu trên 14% vào quý I/2025.

Xét trên giá trị, tổng nợ xấu các ngân hàng thương mại đã vượt 300 nghìn tỷ đồng vào cuối quý I/2025, tăng 16,8% so với cùng kỳ 2024 và tăng 13,4% so với đầu năm.

Chuyên gia cảnh báo rủi ro nợ xấu vẫn tiềm ẩn tồn tại khi thông tư 02 chính thức hết hiệu lực từ ngày 1/1/2025. Khi đó các khoản nợ tái cơ cấu không còn được hưởng chính sách ưu đãi và sẽ phải phân loại lại vào nhóm nợ xấu.

Dẫn đến tỷ lệ nợ xấu trong quý I/2025 đã tăng nhẹ so với quý trước đó, nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) đã đạt kỷ lục chiếm 1,25% tổng dư nợ cho vay khách hàng, trên 176 nghìn tỷ đồng, tăng 10,7% so với đầu năm và cao hơn con số tổng nợ xấu vào cuối năm 2022.

Đây là một áp lực lớn của ngành ngân hàng để giải bài toán nợ xấu, đưa hàng trăm ngàn tỷ được xử lý, dòng tiền quay trở lại thị trường phục vụ cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

Dù vậy, Vietnam Report cũng đánh giá mức độ gia tăng nợ xấu dự báo sẽ ở mức vừa phải và trong tầm kiểm soát, nhờ các ngân hàng đã chủ động trích lập dự phòng bổ sung một cách thận trọng cho các khoản nợ tiềm ẩn rủi ro.

Riêng trong năm 2024, chi phí trích lập dự phòng đã lên tới 163.200 tỉ đồng, tăng 13,1% so với năm trước. Tỉ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) của các ngân hàng nhìn chung đã duy trì ổn định, dù có xu hướng giảm và đã xuống dưới 100% kể từ quý 3-2023. Tính đến nay, LLR vẫn chưa phục hồi về mức lý tưởng để đảm bảo chỉ tiêu lợi nhuận.

Bộ đệm dự phòng cũng có sự phân hóa rõ rệt giữa các nhóm có quy mô khác nhau. Các ngân hàng có quy mô tài sản trên 1 triệu tỷ luôn có đủ nguồn lực trích lập dự phòng với tỷ lệ luôn trên 125%.

Ở nhóm quy mô dưới 300 nghìn tỷ đồng, tỷ lệ bao phủ nợ xấu hoàn toàn trái ngược, đã xuống dưới 40% từ năm 2023, đi qua vùng đáy 29% vào quý II/2024 và hiện đã tăng 38%.