Ngân hàng áp đảo trong phát hành trái phiếu

Vài năm gần đây, ngành ngân hàng gần như áp đảo toàn bộ thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) trong cả “vai” người bán lẫn “vai” người mua.

Thời gian qua, hàng loạt ngân hàng công bố chi hàng nghìn tỷ đồng để mua lại trước hạn các lô trái phiếu đang lưu hành trên thị trường.

Theo các chuyên gia, việc mua lại trái phiếu trước hạn không chỉ giúp ngân hàng tránh bị khấu trừ vào vốn cấp 2 mà còn mở ra dư địa để phát hành lô trái phiếu mới có kỳ hạn trên 5 năm, qua đó bổ sung nguồn vốn trung và dài hạn, đáp ứng các yêu cầu về an toàn vốn.

Song song với mua lại, các ngân hàng cũng đẩy mạnh hoạt động phát hành trái phiếu.

Nhiều ngân hàng đẩy mạnh huy động vốn qua kênh trái phiếu như một chiến lược tài chính chủ động và bền vững. Vì thế, ngành ngân hàng chiếm tỷ trọng áp đảo trong phát hành TPDN.

Công ty CP Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS) cho hay, luỹ kế 5 tháng đầu năm, tổng lượng trái phiếu phát hành mới đạt 137.000 tỷ đồng, tăng 79% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, đóng góp chủ yếu từ các ngân hàng thương mại khi phát hành mới 100.000 tỷ đồng, tăng 193% so với cùng kỳ.

Tính riêng trong tháng 5, thị trường trái phiếu ngân hàng ghi nhận hàng loạt thương vụ lớn. Trong đó, phát hành nhiều nhất là VPBank với 5 đợt phát hành có tổng giá trị huy động đến 10.000 tỷ đồng. Tiếp theo là BIDV (hơn 6.000 tỷ đồng), ABBank (4.200 tỷ đồng), Techcombank (2.000 tỷ đồng), Bac A Bank (2.000 tỷ đồng),…

VIS Rating cho biết, trái phiếu thông thường chiếm khoảng 63% tổng lượng phát hành của khối ngân hàng, kỳ hạn phổ biến từ 2-3 năm, lãi suất khởi điểm từ 5,1-6%/năm. Trong khi đó, trái phiếu cấp 2 thường có kỳ hạn dài hơn, từ 7-8 năm, lãi suất khởi điểm từ 5,68-8,2%/năm.

Theo giới phân tích, với mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao, nhu cầu huy động vốn của các ngân hàng trong năm 2025 sẽ tiếp tục tăng lên. Vì thế, các ngân hàng sẽ tích cực phát hành TPDN riêng lẻ để gia tăng tỷ lệ vốn huy động trung và dài hạn.

Theo VIS Rating, các ngân hàng sẽ tiếp tục dẫn dắt thị trường phát hành trái phiếu mới trong nửa cuối năm 2025, với tổng kế hoạch phát hành gần 200.000 tỷ đồng.

Ngân hàng MB có kế hoạch phát hành 30.000 tỷ đồng trái phiếu. Ngân hàng ACB dự kiến phát hành 20.000 tỷ đồng.

Agribank cũng mới công bố phương án phát hành 10.000 tỷ đồng trái phiếu ra công chúng trong năm 2025 để bổ sung vốn và phục vụ hoạt động cho vay.

Tại sao ngân hàng tăng phát hành trái phiếu?

Trái phiếu ngân hàng là loại trái phiếu do chính các ngân hàng phát hành. Đây là công cụ huy động vốn linh hoạt theo kỳ hạn, vừa phục vụ nhu cầu tài chính của tổ chức phát hành vừa góp phần củng cố tỷ lệ an toàn vốn thông qua nguồn vốn trung và dài hạn.

Các ngân hàng thường phải trả chi phí cao hơn khi phát hành trái phiếu. So với lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng từ 4-5,95%/năm như hiện tại, trái phiếu có chi phí vốn đắt đỏ hơn. Nhưng các nhà băng vẫn đẩy mạnh phát hành trái phiếu bởi kênh này giúp họ cân đối tỷ trọng huy động và an toàn vốn.

Các chuyên gia lý giải kênh này giúp các nhà băng tăng vốn tự có, đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn. Bởi, trái phiếu giúp ngân hàng huy động vốn cấp 2 (vốn bổ sung) với giá trị lớn để mở rộng hoạt động mà không cần giảm tỷ lệ sở hữu qua phát hành cổ phiếu.

Hơn nữa, trái phiếu là kênh huy động dài hạn, giúp các nhà băng đảm bảo cấu trúc vốn theo quy định.

Thông thường, lãi suất huy động trên thị trường chỉ là nguồn vốn ngắn hạn. Trong khi việc huy động trái phiếu là cách mà các ngân hàng huy động nguồn vốn dài hạn. Đây là nguồn vốn ổn định để nhiều ngân hàng yên tâm quay vòng vốn cho vay để thu về lợi nhuận.

Ngoài ra, trái phiếu phát hành với nhiều kỳ hạn khác nhau, giúp ngân hàng quản lý dòng tiền và rủi ro lãi suất hiệu quả hơn. Kênh này giúp đa dạng hóa nguồn vốn, tránh phụ thuộc vào huy động từ dân cư và các tổ chức kinh tế.

Các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh tăng trưởng cho vay cao hơn nhiều so với tăng trưởng huy động tiền gửi như hiện nay, các ngân hàng sẽ tiếp tục đẩy mạnh phát hành trái phiếu dài hạn để đảm bảo nguồn vốn và duy trì hệ số an toàn vốn.

Việc các ngân hàng thương mại đang tiến tới áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như Basell III thế hệ mới sẽ đòi hỏi cần củng cố nguồn vốn an toàn.

VIS Rating dự báo, ngành ngân hàng sẽ phát hành hơn 283.000 tỷ đồng trái phiếu tăng vốn cấp 2 trong 3 năm tới.

Theo quy định, trái phiếu tăng vốn cấp 2 đang lưu hành được tính vào vốn tự có sẽ bị khấu trừ khoảng 20% mỗi năm trong 5 năm cuối của kỳ hạn trái phiếu. Vì vậy, các nhà băng sẽ cần phát hành trái phiếu tăng vốn cấp 2 mới để thay thế các trái phiếu bị khấu trừ và tăng mức an toàn vốn.

Nhiều nhà đầu tư tài chính cho rằng, trên thị trường vốn hiện nay, trái phiếu ngân hàng có độ tin cậy cao, chỉ sau trái phiếu Chính phủ. Đặc biệt, trái phiếu ngân hàng có tính linh hoạt rất cao, trái chủ có thể cầm cố vay lại vốn ngân hàng hoặc bán lại cho chính ngân hàng phát hành trái phiếu.

Hơn nữa, các mức lãi suất của trái phiếu ngân hàng cũng cạnh tranh hơn so với lãi suất gửi tiết kiệm hiện nay nên thu hút nhiều người chuyển tiền nhàn rỗi từ gửi tiết kiệm sang mua trái phiếu để được hưởng lãi suất cao hơn. Mức độ hấp thụ vốn trái phiếu ngân hàng cải thiện sẽ giúp thị trường TPDN sôi động trở lại.