CASA sụt giảm trong quý I

Tiền gửi không kỳ hạn ngày càng trở nên quan trọng trong việc tối ưu hóa hoạt động của các ngân hàng, nhờ chi phí huy động thấp. Các ngân hàng luôn nỗ lực đẩy mạnh CASA, nhất là trong bối cảnh mặt bằng lãi suất huy động thấp. Thế nhưng, trong 3 tháng đầu năm, có tới 21 ngân hàng trong tổng số 27 ngân hàng niêm yết, đăng ký giao dịch cổ phiếu trên sàn chứng khoán ghi nhận tỷ lệ CASA sụt giảm.

MB tiếp tục giữ vị trí quán quân về tỷ lệ CASA, cho dù đã giảm 3,4 điểm phần trăm so với cuối năm 2024, đạt 35,7%. Techcombank đuổi sát nút MB, với tỷ lệ CASA đạt 35,1%. Vietcombank xếp vị trí thứ ba toàn ngành về tỷ lệ CASA, với 34,3%, giảm 1,6 điểm phần trăm so với cuối năm ngoái. Tuy nhiên, ba ngân hàng vẫn đang duy trì khoảng cách đáng kể với phần còn lại nhờ lợi thế sở hữu hệ sinh thái tài chính toàn diện, khách hàng doanh nghiệp lớn, nền tảng số hóa mạnh mẽ và năng lực quản trị dòng tiền hiệu quả.

Các vị trí tiếp theo trong bảng xếp hạng về tỷ lệ CASA thuộc về MSB, VietinBank, ACB, TPBank, BIDV, Sacombank và OCB. Danh sách ngân hàng thuộc Top 10 có sự thay đổi, với sự góp mặt của OCB, sau khi ngân hàng này tăng tỷ lệ CASA thêm 0,9 điểm phần trăm so với đầu năm nay (vươn từ vị trí 12 lên vị trí thứ 10).

Trong số 27 ngân hàng trên sàn chứng khoán, có đến 11 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ CASA dưới 10% tại thời điểm cuối quý I/2025.

OCB là một trong những ngân hàng đi đầu trong triển khai mô hình ngân hàng mở (Open Banking). Những sản phẩm số này đã góp phần gia tăng khách hàng và tỷ lệ CASA của nhà băng lên mức ấn tượng so với những năm trước đó. Đơn cử, đến cuối năm 2024, số lượng khách hàng kết nối Open API với OCB tăng gần 2,5 lần so với năm 2023, số lượng đối tác mới tăng gần gấp 2 lần tổng lũy kế của các năm trước đây, với mức tăng CASA bình quân của các đối tác hơn 30% nhờ vào việc sử dụng Open API. Đối với ngân hàng số OCB OMNI, chỉ sau 7 tháng ra mắt phiên bản mới, số lượng giao dịch trên kênh này đã tăng 74%, CASA tăng 21% và doanh thu tiền gửi tiết kiệm trực tuyến tăng 32% so với cùng kỳ năm 2023.

Ngược lại, SeABank đã tụt khỏi Top 10. Tính đến 31/3/2025, số dư tiền gửi khách hàng tại SeABank giảm gần 5% so với đầu năm, kéo theo tỷ lệ CASA giảm xuống còn 10,4%, từ mức 19,2% hồi đầu năm. Các ngân hàng khác cũng ghi nhận mức giảm đáng kể như LPBank (giảm 2,9 điểm phần trăm), HDBank (giảm 2,2 điểm phần trăm), PGBank (giảm 2,1 điểm phần trăm), MSB (giảm 2 điểm phần trăm).

Trong nhóm thống kê (27 ngân hàng), có đến 11 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ CASA dưới 10%. Trong đó, Bac A Bank là ngân hàng có tỷ lệ CASA thấp nhất, ở mức 2,8%. Ngân hàng VietABank và VietBank lần lượt đứng kế trên với tỷ lệ CASA tương ứng là 4,3% và 5,4%. Một số ngân hàng khác cũng có tỷ lệ CASA ở mức thấp, có thể kể đến như Nam A Bank (5,7%), BVBank (6,2%), KienlongBank và Saigonbank (6,7%), SHB (7%), NCB (8,4%), HDBank (9,7%)…

Cạnh tranh ngày càng nóng

Tỷ lệ CASA cao giúp ngân hàng giảm sự phụ thuộc vào nguồn tiền gửi có kỳ hạn, từ đó giảm chi phí vốn (COF), tạo tiền đề giúp ngân hàng cải thiện biên lãi thuần, đồng thời có thêm điều kiện cạnh tranh về lãi suất cho vay trên thị trường. Trong bối cảnh tỷ giá chịu áp lực khiến chi phí huy động vốn bằng ngoại tệ đi lên, làm tăng chi phí vốn, việc có mức CASA cao trở nên rất quan trọng với ngân hàng.

Khi NIM (biên lãi ròng) của ngân hàng dần xuống thấp, tỷ lệ CASA sẽ trở thành một yếu tố quyết định tới lợi nhuận của các nhà băng và cuộc đua CASA sẽ càng nóng hơn, với việc nhiều ngân hàng đẩy mạnh đầu tư công nghệ và sáng tạo sản phẩm để thu hút dòng tiền nhàn rỗi.

Đơn cử, VPBank ra mắt tính năng “Super sinh lời” vào giữa tháng 3/2025. Sản phẩm này giúp tối ưu lợi nhuận trên số tiền nhàn rỗi trong tài khoản thanh toán của khách hàng, với mức lãi suất cố định lên đến 3,5%/năm, nhưng đồng thời vẫn đảm bảo khả năng sử dụng linh hoạt khi khách hàng cần chi tiêu, với tiền gốc và lãi được cộng dồn hàng ngày.

Hay Techcombank triển khai tính năng sinh lời tự động (Auto-earning) trên app. Theo đó, khách hàng chỉ cần nhấn một nút trên app, toàn bộ số dư tài khoản được tự động tối ưu lãi suất song vẫn có thể dùng thanh toán như tài khoản thanh toán thông thường. Nhà băng này cho biết, đã có tới 800.000 khách hàng đăng ký sử dụng sản phẩm này trong quý đầu năm nay.

VIB cũng triển khai tài khoản “sinh lời theo ngày”, với mức lãi suất dao động từ 2,5 - 4,3%/năm, tùy theo thời gian duy trì khoản tiền nhàn rỗi. Khi số dư tài khoản vượt một ngưỡng nhất định (10 triệu đồng hoặc 100 triệu đồng), phần vượt sẽ tự động được chuyển vào tài khoản “siêu lợi suất”, tiếp tục sinh lời mà không cần bất kỳ thao tác nào từ phía khách hàng. Đây là các giải pháp minh chứng cho xu hướng chuyển dịch chiến lược trong ngành ngân hàng - nơi mà CASA không còn chỉ là một chỉ số tài chính, mà đã trở thành vũ khí cạnh tranh trọng yếu.

CASA được xem là “huyết mạch lợi nhuận” của một số ngân hàng, nhưng thực tế đang bị rút đi một cách rõ rệt. Không đơn thuần là một chỉ số tài chính, tỷ lệ CASA giảm còn là dấu hiệu chuyển dịch dòng tiền và niềm tin thị trường, phản ánh cả chiến lược của khách hàng cá nhân, doanh nghiệp và kỳ vọng của giới đầu tư đối với nền kinh tế, lãi suất và cơ hội sinh lời. Một chuyên gia tài chính cho rằng, dòng tiền có thể chuyển sang kênh đầu tư lướt sóng khác như vàng, chứng khoán, bất động sản. Trong những tháng đầu năm, giá vàng trong nước và thế giới liên tục lập đỉnh, khiến dòng tiền cá nhân và tổ chức đổ vào vàng như một kênh trú ẩn và đầu cơ. Trong khi đó, với thị trường bất động sản, dù chưa hồi phục toàn diện, một số phân khúc đất nền, shophouse đang hút tiền trở lại và không loại trừ dòng tiền từ tiết kiệm chảy sang.

Báo cáo mới nhất của Ngân hàng Nhà nước cũng cho thấy, tiền gửi từ các tổ chức kinh tế giảm sau 5 tháng tăng liên tiếp, kéo huy động vốn ngân hàng sụt giảm đầu năm nay. Theo đó, trong tháng 1/2025, tổng huy động vốn từ dân cư và tổ chức kinh tế của toàn hệ thống ngân hàng đạt 14,62 triệu tỷ đồng, giảm 0,75% so với cuối năm 2024. Trong đó, tiền gửi dân cư tiếp tục tăng thêm 123.000 tỷ đồng (tăng 1,74% so với cuối năm 2024), song tiền gửi tổ chức kinh tế giảm tới 233.000 tỷ đồng so với tháng trước (giảm 3,04% so với cuối năm 2024). Như vậy, sau 5 tháng tăng liên tiếp trước đó, huy động vốn từ tổ chức kinh tế ghi nhận sụt giảm khá mạnh ngay từ đầu năm, dù các ngân hàng đang nỗ lực huy động vốn để chuẩn bị nguồn cho tăng trưởng tín dụng cao năm 2025.

Theo Công ty Chứng khoán VPBankS, trong những năm tới, CASA sẽ đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát chi phí vốn huy động (COF) của các ngân hàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết là các nhà băng phải cải thiện trải nghiệm và dịch vụ dành cho khách hàng cá nhân, đặc biệt là nhóm khách hàng sử dụng tài khoản thanh toán chính, để duy trì sự gắn bó lâu dài. Để làm được điều đó, đầu tư vào công nghệ, số hóa quy trình và phát triển các nền tảng giao dịch tiện ích sẽ trở thành ưu tiên hàng đầu.