Trong báo cáo cập nhật mới nhất về ngành ngân hàng, các chuyên gia từ MBS nhận định, hai chính sách quan trọng, một đã ban hành, một đang trong quá trình lấy ý kiến, sẽ mở ra dư địa đáng kể để tăng cường năng lực vốn và tháo gỡ nút thắt nợ xấu, qua đó tiếp thêm động lực mạnh mẽ cho tiến trình tái cơ cấu toàn hệ thống ngân hàng.

Đầu tiên là Nghị định 69/2025/NĐ‑CP với thay đổi lớn nhất liên quan đến việc nâng tỷ lệ sở hữu tối đa của nhà đầu tư nước ngoài lên 49% tại các NHTM nhận chuyển giao bắt buộc (trước đó 30%) bao gồm VPBank, MB và HDBank.

Theo các chuyên gia MBS, rong bối cảnh các ngân hàng như VPBank, MB hay HDBank đang tham gia quá trình tái cơ cấu hệ thống thông qua nhận chuyển giao ngân hàng 0 đồng, quy định này mở ra dư địa lớn để thu hút dòng vốn ngoại chất lượng cao, gia tăng độ dày vốn, vừa giúp củng cố năng lực tài chính, vừa nâng cao chuẩn mực quản trị theo thông lệ quốc tế.

Tuy nhiên, cũng theo các chuyên gia MBS, trong ngắn hạn, chưa có nhiều ngân hàng tận dụng hết dư địa này do cấu trúc sở hữu hiện tại vẫn còn dư room và nhu cầu tăng vốn chưa thực sự cấp thiết.

Ví dụ, VPBank sau khi bán cổ phần cho SMBC đã nâng hệ số an toàn vốn (CAR) lên trên 14% tính đến cuối quý I/2025, trong khi MB và HDBank vẫn đang khóa room ở mức dưới 30%, lần lượt là 23,2% và 17,5%. Dù vậy, về trung và dài hạn, khi các ngân hàng nhận chuyển giao bước vào giai đoạn tái cơ cấu sâu hơn, việc mở rộng room ngoại sẽ trở thành đòn bẩy thiết yếu để huy động thêm nguồn lực, chia sẻ rủi ro và tiếp cận tri thức quản trị hiện đại.

Bên cạnh đó, việc luật hóa Nghị quyết 42/2017/NQ-CP cũng được kỳ vọng sẽ mang lại những tác động tích cực đến ngành ngân hàng.

Theo đó, những điểm thay đổi quan trọng trong dự thảo liên quan đến việc chủ động thu giữ tài sản đảm bảo giúp các ngân hàng, từ đó, giảm bớt áp lực trích lập dự phòng và chi phí xử lý nợ; minh bạch hóa và giảm thủ tục trong việc mua bán, xử lý nợ cũng như nâng cao ý thức trả nợ của người đi vay giúp cải thiện chất lượng tài sản toàn hệ thống trong dài hạn.

“Những ngân hàng lớn có chi phí trích lập lớn như VietinBank, VPBank và những ngân hàng có quy mô nhỏ như OCB, MSB, VIB sẽ được hưởng lợi nhiều hơn nhóm còn lại nếu dự thảo này được thông qua”, các chuyên gia MBS nhận định.

Các ngân hàng lớn như VietinBank, VPBank vốn đang gánh tỷ trọng nợ xấu cao theo quy mô tuyệt đối của danh mục cho vay, buộc phải duy trì mức trích lập lớn để đáp ứng yêu cầu an toàn vốn và kiểm soát rủi ro. Đây là gánh nặng đáng kể đối với lợi nhuận. Nếu dự thảo luật hóa Nghị quyết 42 được thông qua, quá trình thu giữ và xử lý tài sản đảm bảo sẽ trở nên chủ động, minh bạch và rút ngắn thời gian, giúp ngân hàng sớm thu hồi được nợ, từ đó có cơ sở để giảm trích lập và cải thiện lợi nhuận ròng.

Trong khi đó, các ngân hàng nhỏ hơn như OCB, MSB, VIB thường tập trung vào phân khúc khách hàng cá nhân, doanh nghiệp SME - vốn dễ tổn thương trong bối cảnh kinh tế biến động. Do đặc thù khẩu vị rủi ro cao, nhóm ngân hàng này không tránh khỏi việc phát sinh tỷ lệ nợ xấu cao hơn mức trung bình ngành, dẫn tới áp lực trích lập ngày càng tăng. Khi được trao công cụ pháp lý mạnh mẽ hơn để xử lý tài sản đảm bảo, các ngân hàng sẽ có khả năng đẩy nhanh quy trình xử lý nợ, thu hồi tài sản nhanh hơn, đồng thời giảm thiểu tổn thất tín dụng.