Nghị định 69/2025/NĐ-CP về điều chỉnh tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài dự kiến sẽ có hiệu lực từ ngày 19/5 tới. Như vậy, chỉ còn một tuần nữa, quy định này sẽ bắt đầu được triển khai trên thực tế.

Theo đó, Nghị định 69 điều chỉnh tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại các ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém. Cụ thể, tổng mức sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài có thể vượt 30% nhưng không quá 49% vốn điều lệ của các ngân hàng này, ngoại trừ những ngân hàng thương mại Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ.

Theo đánh giá của các chuyên gia tại ACBS, cơ chế này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh các ngân hàng đang cần bổ sung vốn nhằm hỗ trợ tài chính cho các tổ chức tín dụng đang trong giai đoạn tái cơ cấu, qua đó thúc đẩy tiến độ xử lý các ngân hàng yếu kém. Chẳng hạn, MB đã lên kế hoạch góp tối đa 5.000 tỷ đồng vào ngân hàng MBV trong quá trình tái cơ cấu. Các chuyên gia ACBS nhận định rằng những ngân hàng khác nhiều khả năng cũng sẽ triển khai các kế hoạch tương tự, như một phần trong đề án tổng thể nhằm xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém.

Bên cạnh đó, việc tăng vốn sẽ giúp củng cố hệ số an toàn vốn (CAR), trong bối cảnh các ngân hàng nhận chuyển giao ngân hàng được cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng rất cao, lên tới 20 – 30%/năm.

Tính đến thời điểm hiện tại, VPBank đang là ngân hàng có tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài cao nhất trong nhóm 3 ngân hàng trên, ở mức 24,3%. Theo sau là MB với 22,3% và HDBank với 16,9%. Như vậy, theo Nghị định 69, trong trường hợp nới room ngoại lên 30%, tỷ lệ nhà đầu tư nước ngoài có thể đầu tư thêm vào MB là 7,7%, VPBank là 5,7% và HDBank là 13,2%.

Trong trường hợp nới room ngoại lên 49%, tỷ lệ nhà đầu tư nước ngoài có thể đầu tư thêm vào MB là 26,7%, VPBank là 24,7% và HDBank là 32,2%.

Trong số 3 ngân hàng kể trên, HDBank là ngân hàng có nhiều khả năng sẽ nới tỷ lệ sở hữu nước ngoài cao nhất do nhu cầu tăng vốn cấp 1 ngày một lớn và chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài. HDBank dù có CAR khá cao (khoảng 14%) nhưng ngân hàng này lại khá phụ thuộc vào trái phiếu vốn cấp 2. Do đó, HDBank có thể xem xét tăng vốn cấp 1 để giảm chi phí vốn tương lai.

Trái lại, VPBank, mặc dù có CAR khá cao khoảng 14% nhưng lại chưa sử dụng nhiều trái phiếu vốn cấp 2, nên nhu cầu tăng vốn chưa cấp thiết. Còn lại, MB có CAR không cao (khoảng 10%), dù chưa tận dụng vốn cấp 2 nên cũng có thể có nhu cầu tăng vốn trong tương lai. Tuy nhiên, việc có yếu tố nhà nước có thể là trở ngại cho việc tăng vốn khi nhóm doanh nghiệp nhà nước không muốn bị pha loãng tỷ lệ.

Tuy nhiên, các chuyên gia ACBS cũng lưu ý, việc nới tỷ lệ sở hữu nước ngoài này còn tùy thuộc vào điều lệ của ngân hàng và chỉ áp dụng trong thời gian thực hiện phương án chuyển giao bắt buộc đã được phê duyệt, dự kiến từ 5 – 10 năm. Sau khi kết thúc thời hạn này, nhà đầu tư nước ngoài không được phép mua thêm cổ phần cho đến khi tổng mức sở hữu giảm xuống dưới 30%, trừ trường hợp mua cổ phần chào bán cho cổ đông hiện hữu hoặc chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư nước ngoài.

Bên cạnh đó, việc được nới lên 49% sẽ chưa phát huy tác dụng trong ngắn hạn, nhất là trong bối cảnh nhà đầu tư nước ngoài vẫn bán ròng khá mạnh cổ phiếu ngân hàng. Song, trong trung và dài hạn, giới hạn 49% sẽ giúp các ngân hàng huy động vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là từ cổ đông chiến lược, nhất là HDBank khi ngân hàng này đang tích cực tìm kiếm đối tác chiến lược nước ngoài.

Ngoài tác động tích cực đến nguồn vốn và giá cổ phiếu của các ngân hàng trên, Nghị định 69 còn cho phép Chính phủ thử nghiệm việc nới room ngoại trong một phạm vi hẹp, từ đó đánh giá tác động đến năng lực tài chính, quản trị và ổn định hệ thống ngân hàng. Việc giới hạn thí điểm ở ba ngân hàng trên giúp giảm thiểu rủi ro an ninh tài chính – tiền tệ nếu có biến động từ dòng vốn ngoại. Kết quả từ các ngân hàng thí điểm sẽ cung cấp dữ liệu thực tiễn về việc thu hút vốn ngoại, cải thiện quản trị và xử lý ngân hàng yếu kém, làm cơ sở để xem xét việc mở rộng chính sách trong tương lai, các chuyên gia ACBS nhận định.

Đồng thời, trong bối cảnh nước ngoài bán ròng cổ phiếu ngành ngân hàng hơn 30.000 tỷ đồng kể từ đầu năm 2024, việc tạo điều kiện giúp cho các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém có thể giúp hỗ trợ dòng vốn ngoại vào ngành ngân hàng và thị trường chứng khoán Việt Nam trong tương lai.