Theo ông Đào Hồng Dương – Giám đốc Phân tích ngành và cổ phiếu, Công ty CP Chứng khoán VPBank (VPBankS), việc nhiều nhà đầu tư cá nhân không đạt hiệu suất như kỳ vọng dù thị trường phục hồi là điều hết sức bình thường, và đây là lúc cần xem xét lại chiến lược đầu tư theo hướng bền vững hơn.

Phân hóa rõ nét trong hiệu suất danh mục đầu tư

Trong những phiên giao dịch gần đây, thị trường chứng khoán Việt Nam đã ghi nhận diễn biến tích cực, với VN-Index liên tục tăng điểm và vượt qua các mốc quan trọng. Từ đáy gần 1.090 điểm vào đầu tháng 4/2025, VN-Index đã tăng hơn 250 điểm, đạt mức cao nhất trong hơn 3 năm qua, phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ của thị trường.

Trái ngược diễn biến chung của thị trường, nhiều nhà đầu tư cá nhân vẫn ghi nhận hiệu suất danh mục đi ngang hoặc âm, đặt đặt ra câu hỏi về tính đại diện của chỉ số VN-Index so với phần lớn danh mục đầu tư thực tế.

Theo ông Đào Hồng Dương, tính đến nay, chỉ khoảng dưới 10 mã trong rổ VN50 có mức tăng trên 50%, nổi bật là nhóm Gelex với mức tăng trung bình khoảng 100%, cùng với HAH, một số cổ phiếu thuộc họ Vingroup hay NVL.

“Nếu danh mục không nắm giữ các cổ phiếu này thì rất khó đạt hiệu suất như chỉ số chung,” ông Dương lý giải.

Chuyên gia của VPBankS nhấn mạnh rằng tình huống này không mới. Năm 2024, FPT từng là nhân tố mang tính quyết định đến hiệu suất danh mục trong cùng kỳ.

“Nếu thiếu FPT trong danh mục khi đó, nhà đầu tư gần như không thể tiệm cận mức tăng của thị trường,” ông Dương nhắc lại.

Vì vậy, ông Dương cảnh báo nhà đầu tư cá nhân nên tránh chạy theo “hiệu ứng thành tích”. Với các quỹ đầu tư, việc đảm bảo hiệu suất ngang thị trường là áp lực lớn. Nhưng với nhà đầu tư cá nhân, điều quan trọng hơn là tính cân bằng và khả năng kiểm soát rủi ro. Lao theo xu hướng có thể giúp tăng nhanh, nhưng cũng đi kèm rủi ro cao trong ngắn hạn.

Thận trọng với thông tin thị trường

Liên quan đến yếu tố thông tin, ông Đào Hồng Dương cho rằng, nhà đầu tư cần nâng cao khả năng đánh giá thông tin dựa trên hai yếu tố: “đúng và đủ”.

“Nhiều nhà đầu tư đã bán cổ phiếu ngay trước ngày 9/4 với cảm giác rằng họ làm đúng. Nhưng chỉ sau một tháng, thị trường phục hồi khiến hành động đó nếu không đi kèm mua lại ở vùng thấp sẽ không mang lại hiệu quả đầu tư”, ông Dương dẫn chứng.

Về mặt định giá, chuyên gia của VPBankS nhận định, sau đợt điều chỉnh đầu tháng 4 do lo ngại liên quan đến chính sách thuế, các chỉ số P/E và P/B của thị trường không biến động quá lớn so với trước đó. Điều này cho thấy mặt bằng định giá chưa có sự đột biến, và trạng thái hiện tại phản ánh tâm lý chờ đợi hơn là chủ quan.

Trước câu hỏi liệu nhà đầu tư có “nhờn” với thông tin tiêu cực, ông Dương khẳng định, nhà đầu tư đã rất thận trọng, không có chuyện chủ quan với các thông tin về thuế quan. Thị trường hiện nay đi ngang nhẹ, và mức dao động hiện tại trùng với vùng trước khi có thông tin về thuế. Như vậy, phản ứng hiện tại thiên về sự thận trọng hơn là coi nhẹ thông tin.

Về định hướng đầu tư trong thời gian tới, ông Đào Hồng Dương cho rằng nhà đầu tư nên chú trọng kiểm soát tâm lý và giảm thiểu yếu tố đầu cơ ngắn hạn. Nhà đầu tư cá nhân không cần thiết phải đạt hiệu suất bằng mọi giá trong từng thời điểm. Việc duy trì một danh mục cân bằng, tập trung vào cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt và được định giá hợp lý sẽ giúp ổn định tâm lý đầu tư, hạn chế rủi ro và cải thiện hiệu quả trong dài hạn – điều quan trọng hơn so với việc “đuổi theo chỉ số” trong ngắn hạn.

“Khi chúng ta đầu tư ở mức định giá thấp so với mặt bằng lịch sử 10 năm, khả năng thua lỗ ngắn hạn cũng sẽ thấp hơn. Đây là cách tiếp cận an toàn, đặc biệt trong giai đoạn thị trường còn thiếu động lực chung”, ông Dương khuyến nghị.