Lãi suất thấp, tiền gửi vẫn tăng

Trong năm 2023 và năm 2024, lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại liên tục tăng để thu hút tiền gửi. 2 tháng đầu năm 2025, các ngân hàng cũng rục rịch tăng lãi suất.

Nhưng từ cuối tháng 2, sau chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước (NHNN), một làn sóng điều chỉnh lãi suất huy động giảm đã lan rộng trong hệ thống ngân hàng.

Theo ghi nhận từ biểu lãi suất công bố của các ngân hàng, từ cuối tháng 2 đến nay, 29 nhà băng đã hạ lãi suất huy động từ 0,1-1,05%/năm.

Mức lãi suất 6%/năm đã trở thành hàng hiếm trên thị trường. Vikki Bank (tên cũ DongA Bank) là ngân hàng duy nhất đang trả lãi suất ở mức này cho kỳ hạn 12 tháng. Mức lãi suất phổ biến cho kỳ hạn 12 tháng hiện dao động từ 5,1-5,6%/năm.

Song dù lãi suất huy động liên tục được điều chỉnh giảm theo chỉ đạo điều hành nhưng tiền gửi của người dân vào hệ thống ngân hàng vẫn tăng.

Theo số liệu mới nhất mà NHNN vừa công bố, tiền gửi của dân cư tại các tổ chức tín dụng đến hết tháng 2 đạt 7,36 triệu tỷ đồng, tăng hơn 4,2% so với cuối năm 2024, lập kỷ lục mới. So với cuối tháng 1, lượng tiền gửi tiết kiệm của dân cư tăng thêm 178.000 tỷ đồng, so với cuối năm 2024 tăng 301.000 tỷ đồng.

Cùng thời điểm, tiền gửi của khối tổ chức kinh tế tiếp tục giảm tháng thứ 2 liên tiếp, nâng mức giảm trong 2 tháng đầu năm lên 305.000 tỷ đồng.

Như vậy, lượng tiền gửi trong hệ thống ngân hàng của khách hàng cá nhân đã chính thức vượt tiền gửi của các tổ chức kinh tế.

Trong khi đó, báo cáo tài chính quý I của các ngân hàng cũng cho thấy mức tăng trưởng tiền gửi rất khả quan.

27 ngân hàng ghi nhận tổng tiền gửi khách hàng vượt 11,4 triệu tỷ đồng, tăng 2,4% trong 3 tháng đầu năm.

Lượng tiền gửi khách hàng tại đa số ngân hàng đều có xu hướng tăng trong những tháng đầu năm nay. Đáng chú ý, nhiều ngân hàng ghi nhận mức tăng trưởng hai chữ số như VPBank (tăng 13,7%), KienlongBank (tăng 11,8%), Nam A Bank (tăng 11,4%)… Các ngân hàng quốc doanh và cổ phần lớn đều ghi nhận tiền gửi tăng mạnh trong quý I.

Dẫn đầu về số dư tiền gửi của khách hàng là các "ông lớn" quốc doanh. Trong đó, BIDV là quán quân với hơn 1,9 triệu tỷ đồng, tiếp theo là VietinBank với 1,62 triệu tỷ đồng, Vietcombank đứng vị trí thứ 3 với hơn 1,5 triệu tỷ đồng.

Trong nhóm ngân hàng cổ phần, MB giữ vị trí dẫn đầu với hơn 722.000 tỷ đồng, tăng 1,2%. Theo sau là các ngân hàng như Sacombank, ACB, Techcombank, VPBank, SHB… có số dư tiền gửi khách hàng trên 500.000 tỷ đồng.

Vì sao người dân vẫn gửi tiền ngân hàng dù lãi suất thấp?

Theo giới phân tích, dù lãi suất huy động liên tiếp hạ nhiệt nhưng dòng tiền vẫn chảy mạnh vào hệ thống ngân hàng. Đây là một nghịch lý tưởng chừng phi lý nhưng lại phản ánh rõ nét tâm lý phòng thủ của nhà đầu tư trong bối cảnh thị trường thiếu kênh đầu tư thay thế hấp dẫn, ngân hàng vẫn là lựa chọn ưu tiên nhờ tính thanh khoản cao và độ an toàn tuyệt đối. Vì thế, nhiều người vẫn gửi tiền vào ngân hàng thay vì tìm kiếm các kênh đầu tư lợi nhuận tốt nhưng rủi ro cao hơn.

Chị Vũ Thị Lan (công nhân tại Bắc Ninh) chia sẻ, dù biết lãi suất ngân hàng hiện nay không cao như thời gian trước nhưng chị vẫn chọn gửi tiết kiệm vì sự an toàn và tiện lợi. Chị không có nhiều kiến thức ở các lĩnh vực khác nên lựa chọn gửi tiền tiết kiệm ngân hàng để “ăn chắc mặc bền”.

Cũng giống như chị Lan, nhiều người khác cũng coi ngân hàng là nơi an toàn nhất. Họ sẵn sàng chấp nhận mức sinh lời thấp để có sự an tâm và chờ đợi những thời điểm phù hợp hơn để chuyển hướng đầu tư.

TS. Châu Đình Linh - chuyên gia kinh tế, giảng viên Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM - nhận định dù lãi suất tiết kiệm hiện không cao nhưng vẫn thu hút được dòng tiền gửi của người dân, do sự an toàn, nhu cầu bảo toàn vốn của người dân. Gửi tiết kiệm vẫn là một kênh đầu tư an toàn trong bối cảnh các kênh đầu tư khác có rủi ro cao hoặc sinh lời chưa đủ hấp dẫn. Nhiều người còn xem đây là một kênh tạm thời, chờ cơ hội đầu tư khác có tiềm năng sinh lời cao hơn.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huy (Trường ĐH Nguyễn Trãi) nhìn nhận ngân hàng vẫn là nơi “trú ẩn tài sản” của đại đa số người dân Việt Nam trong bối cảnh bất động sản, chứng khoán và vàng đều thiếu ổn định.

Theo ông Huy, thị trường vẫn có nhiều kênh đầu tư, song điểm yếu lớn là không có kênh nào đủ hấp dẫn rõ rệt về cả lợi suất, thanh khoản và độ an toàn. Bất động sản và chứng khoán phù hợp với người có kiến thức và tiềm lực tài chính, còn đa số người dân - đặc biệt là tầng lớp trung lưu và dưới trung lưu - vẫn ưu tiên sự an toàn. Do đó, gửi tiết kiệm vào ngân hàng tiếp tục là “kênh chờ” lý tưởng, không phải vì nó hấp dẫn vượt trội, mà vì phần còn lại của thị trường... chưa đủ đáng tin.

Khi các thị trường đầu tư chính (bất động sản, chứng khoán, vàng, kinh doanh cá nhân…) đều có dấu hiệu thiếu ổn định, người dân có tâm lý ưu tiên an toàn vốn hơn lợi nhuận kỳ vọng. Hệ thống ngân hàng tại Việt Nam vẫn là nơi giữ tài sản an toàn, minh bạch và được bảo vệ bởi các chính sách kiểm soát rủi ro chặt chẽ từ NHNN.

Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển cho biết, nhìn vào con số tiền gửi vào ngân hàng cho thấy gửi tiết kiệm vẫn sẽ là nơi trú ẩn an toàn của dòng tiền hiện nay. Đây là kênh đầu tư dành cho mọi người dân, tiền gửi luôn được đảm bảo an toàn trong hệ thống ngân hàng.

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân - Đại học Kinh tế TP.HCM - cũng cho rằng nhìn vào số liệu tiền gửi khách hàng vẫn "chảy" vào ngân hàng bất chấp lãi suất thấp cho thấy kênh gửi tiết kiệm vẫn an toàn nhất trong bối cảnh hiện nay.

Theo ông Huân, thị trường chứng khoán vẫn xanh vỏ, đỏ lòng. Thị trường bất động sản phục hồi nhưng chậm. Trong bối cảnh hiện nay, người dân có xu hướng thắt lưng buộc bụng nên gửi tiền vào ngân hàng chắc ăn nhất và chờ cơ hội các kênh đầu tư khác.